Een motie verzocht de regering om opties uit te werken voor de inrichting van een begeleidingsbonus die
werkgevers ontzorgt bij het in dienst nemen van mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt, waarmee intensieve begeleiding en eventueel productieverlies kunnen worden gecompenseerd.
Minister Koolmees geeft nu uitvoering aan deze motie.
Een eventuele begeleidingsbonus is een instrument voor werkgevers met als doel om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk te helpen en te houden.
Om dit doel te bereiken zijn nu al diverse instrumenten beschikbaar.
Arbeidsbeperkten aan werk helpen
Om regulier werk voor mensen met een arbeidsbeperking te bevorderen zijn de volgende instrumenten van belang:
- Loonkostensubsidie (Participatiewet)/loondispensatie (Wajong): dit instrument compenseert werkgevers voor loonkosten van mensen met verminderde productiviteit.
- No-riskpolis (UWV): compenseert werkgevers voor de kosten van loondoorbetaling bij uitval wegens ziekte van mensen met een arbeidsbeperking.
- Persoonlijke ondersteuning/jobcoach: biedt werkgevers en werknemers persoonlijke ondersteuning op de werkvloer bij de inschakeling van mensen met een beperking.
- Andere op werk gerichte voorzieningen, bijvoorbeeld hulpmiddelen, werkplekaanpassingen.
- Loonkostenvoordeel banenafspraak: biedt werkgevers een tegemoetkoming in de loonkosten als zij iemand uit de doelgroep in dienst nemen.
- Proefplaatsing: biedt werkgevers en werknemers gedurende een aantal maanden de kans om elkaar te wennen, met behoud van uitkering.
Banenafspraak
De beleidsinzet om meer mensen met een beperking aan werk te helpen wordt ondersteund door de afspraak dat werkgevers tot 2026 125.000 extra werkplekken zullen creëren in markt en overheid. Daarnaast worden gemeenten financieel in staat gesteld om in de structurele situatie 30.000 beschut
werkplekken aan te bieden.
Wetsvoorstel Breed Offensief
Het wetsvoorstel Breed Offensief dat bij de Tweede Kamer ligt bevat aanvullend hierop voorstellen om meer mensen met een beperking aan (duurzaam) werk te helpen. Het wetsvoorstel is
controversieel verklaard, in afwachting van een nieuwe kabinetsperiode.
Opties inrichting begeleidingsbonus
Mogelijke opties voor de inrichting van een begeleidingsbonus voor werkgevers:
- Centrale variant: via een wetswijziging zou kunnen worden bepaald dat gemeenten en UWV verplicht zijn werkgevers een begeleidingsbonus te verstrekken voor de kosten van begeleiding door collega’s van iemand met afstand tot de arbeidsmarkt. Een dergelijke bonus kan alleen forfaitair worden bepaald. Een aandachtspunt bij deze variant is de samenhang met het bestaande loonkostenvoordeel banenafspraak. Het toevoegen van een extra instrument niet bij aan een vereenvoudiging van het stelsel en meer eenduidigheid van instrumenten en regelingen. Bij het incorporeren van de begeleidingsbonus in het loonkostenvoordeel banenafspraak door
het loonkostenvoordeel banenafspraak te verhogen, wordt hieraan tegemoetgekomen. - Decentrale variant: in deze variant wordt het aan uitvoerders overgelaten op welke wijze invulling gegeven wordt aan een extra ondersteuningsbonus. Kern van deze variant is om de uitwerking over te laten aan de regionale arbeidsmarktregio’s, waarin gemeenten en UWV vertegenwoordigd zijn.
Bouwstenen
De ervaringen van afgelopen jaren met de Participatiewet en de banenafspraak en de onderzoeken die hierover zijn uitgevoerd, hebben een aantal bouwstenen opgeleverd voor een effectievere manier om werkgevers te motiveren om kwetsbare groepen een kans te geven op de arbeidsmarkt en volledig deel te laten maken van de werkvloer.
Belangrijke elementen die veel terugkomen zijn onder meer het belang van een kwantitatieve afspraak, het vereenvoudigen van het systeem van de banenafspraak en de bijbehorende ondersteuning voor zowel de doelgroep als werkgevers. Ook passende ondersteuning voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt om tot participatie te komen en om uitval te beperken zo lang als het nodig is, is een belangrijk element. Daarvoor zijn voldoende financiële middelen noodzakelijk.
Het is aan een volgend kabinet om hiermee verder te gaan en met de meest betrokken stakeholders deze bouwstenen verder te verkennen om een inclusieve arbeidsmarkt dichterbij te brengen.
Dit vraagt een bredere, integrale beoordeling van de vraag wat nodig is om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk te helpen en te houden. Eventueel kan een begeleidingsbonus in enigerlei vorm hierbij betrokken worden.