
Een vacature is een van de eerste indrukken die je als bedrijf afgeeft aan je toekomstige werknemers. Je bent op zoek naar de kandidaat die het beste past bij jouw bedrijf, maar je moet voldoen aan eerlijke wervings- en selectieprocedures. Bepaalde eisen in de vacature kunnen onbedoeld goede kandidaten uitsluiten.
Werkgevers zijn straks verplicht om beleid te voeren ter voorkoming van discriminatie bij werving en selectie. Een belangrijk instrument hierbij is het doen van objectief onderzoek om te kijken of (gedrags)protocollen binnen de hele organisatie worden nageleefd.
Mystery guests
Excap is specialist in het doen van onderzoek naar arbeidsmarktdiscriminatie. Een effectieve methode is het doen van mystery guest onderzoek. Hiermee zijn objectief processen en het contact met medewerkers te onderzoeken. Een voorbeeld hiervan is het recente onderzoek naar discriminatiemogelijkheden op online vacatureplatforms. In opdracht van de Inspectie SZW – heeft Excap hier langdurig onderzoek naar gedaan.
Excap heeft een poule van mystery guests die intensief getraind wordt om dit type onderzoek uit te voeren. Belangrijke voorwaarde voor de betrouwbaarheid van het onderzoek is dat mystery guests daadwerkelijk verantwoordelijk zijn voor de werving en selectie bij hun bedrijf of werkgever.
Twee hoofdvragen
Voor het onderzoek in opdracht van Inspectie SZW zijn acht online vacatureplatforms onderzocht waarbij twee hoofdvragen leidend waren:
- In hoeverre is het mogelijk om vacatures met discriminerende inhoud te plaatsen bij online platforms?
- In hoeverre zijn er op de huidige online platforms discriminerende selectie- en presentatiemethoden aanwezig?
Vacatures met discriminerende inhoud
Uit het onderzoek blijkt dat vacatures met een discriminerende inhoud nauwelijks worden tegengehouden op banensites. In totaal zijn 201 plaatsingspogingen gedaan. Hiervan is 87 procent van de vacatures met discriminerende inhoud direct geplaatst op het platform. 2 procent van de vacatures met discriminerende inhoud is direct tegengehouden en 11 procent moest eerst goedgekeurd worden door het online platform, voordat het eventueel geplaatst zou worden.
Van de groep vacatures die eerst moest worden goedgekeurd (n=22), is 73 procent na de controle alsnog op het online platform geplaatst. Uiteindelijk zijn 11 van de 201 vacatures afgewezen en zijn 190 vacatures op het online vacatureplatform geplaatst.
Na plaatsing zijn er nog 20 vacatures binnen 48 uur verwijderd door middel van een controle na plaatsing. Uiteindelijk hebben 170 van de 201 (85 procent) vacatures met discriminerende inhoud minimaal 48 uur online gestaan op de online platforms.
Ook in de CV-databanken en in het contact met medewerkers zelf wordt discriminatie onvoldoende tegengegaan.
Filteren op discriminerende kenmerken
Voor het beantwoorden van hoofdvraag 2 is er onderzocht in hoeverre het mogelijk is om op de CV-databanken van online platforms te filteren op discriminerende kenmerken.
Bij twee online platforms is het mogelijk om de CV-databank te filteren op basis van discriminerende persoonskenmerken, zoals nationaliteit en leeftijd.
Daarna is onderzocht in hoeverre het mogelijk is om bij de presentatie van werkzoekenden kenmerken in te zien, waarop een werkgever potentieel zou kunnen discrimineren.
Bij vier online platforms is het mogelijk om in de CV-databank bij de presentatie van potentiële kandidaten persoonskenmerken in te zien waarop gediscrimineerd kan worden.
Discriminerend verzoek voor kandidaat
Om verdiepend inzicht te krijgen in de rol van medewerkers in dit geheel, is er onderzocht hoe online vacatureplatforms omgaan met discriminerende verzoeken voor het aanleveren van kandidaten.
Mystery guests hebben zich voorgedaan als werkgever en telefonisch, per e-mail en per contactformulier een discriminerend verzoek ingediend voor het aanleveren van geschikte kandidaten.
Van de 193 discriminerende verzoeken, wordt 64 procent afgewezen door de online platforms. 36 procent van de discriminerende verzoeken wordt wel gehonoreerd.
Excap helpt inspectie SZW, maar ook de ABU en diverse uitzendbureaus met het in kaart te brengen of intercedenten van uitzendbureaus meegaan met een discriminerend verzoek.
“Bijna geen controles op inhoud nieuw geplaatste vacatures”
Conclusie: discrimineren mogelijk
Discrimineren via online vacatureplatforms is mogelijk. Er vinden nauwelijks tot geen controles plaats op de inhoud van nieuw geplaatste vacatures. Hierdoor heeft 85 procent van de vacatures met discriminerende inhoud zonder problemen 48 uur online gestaan. Daarnaast is een derde van de discriminerende verzoeken voor het aanleveren van kandidaten gehonoreerd.
In het onderzoek is vrijwel geen verschil te zien tussen de resultaten per case. Er is geen platform dat het beduidend beter doet met betrekking tot discriminatiepreventie.