Wat kunnen werkgevers doen om schuldenproblematiek bij werknemers te voorkomen of op te lossen? Om deze vraag te beantwoorden heeft Panteia onderzoek gedaan naar werknemers met schulden.
Een ruime meerderheid van de werkgevers wil hun medewerkers helpen bij het voorkomen en aanpakken van financiële problemen. Veel werkgevers weten echter niet hoe. Zo heeft ruim 80 procent van de werkgevers geen beleid gericht op ondersteuning van werknemers met financiële problemen.
Panteia heeft een stappenplan ontworpen dat werkgevers helpt om hun goede voornemens om te zetten in beleid om werknemers met geldzorgen bij te staan. Vijf stappen op een rij.
Stap 1: Check bestaande tools en vormen van ondersteuning voor werkgevers
Als werkgever is het goed om bij verschillende partijen informatie in te winnen over de mogelijkheden om werknemers te verwijzen en de concrete hulp die dan te bieden is. Ook is het belangrijk om te weten welke hulpverlener in urgente gevallen het beste kan worden ingeschakeld. Het is van belang om binnen de eigen gemeente te informeren naar mogelijkheden voor schuldhulpverlening en preventie van schulden.
Er zijn diverse tools en hulpmiddelen beschikbaar voor mensen die hun financiën in goede banen willen leiden.
Een overzicht van beschikbare hulp voor werkgevers is te vinden op financieelfittewerknemers.nl. Daarnaast is veel informatie over het hulpaanbod te vinden op sites van gemeenten, Nibud, Plangroep, Kredietbank Nederland, Budgetcoach groep, FinaFit en Wijzer in Geldzaken.
Veel hulpmiddelen gaan echter uit van een grote tot zekere mate van zelfredzaamheid van de schuldenaren. Uit de praktijk blijkt vaak dat schuldenaren hulp bij het regelen van schulden en het op orde brengen van de financiën erg goed kunnen gebruiken.
Het is dan ook goed om mensen die hun geldzorgen en schulden willen aanpakken te verwijzen naar een hulpverlener die hen bijstaat met hulp en adviezen totdat de schuldenaren zelfstandig weer grip op hun financiën hebben.
Stap 2: Positiebepaling ten aanzien van verdere ondersteuning werknemers
Werkgevers die hebben besloten dat ze werknemers met geldzorgen willen ondersteunen, moeten kiezen waarmee ze werknemers willen helpen. Dat is ook afhankelijk van de mate waarin werkgevers te maken hebben met werknemers met geldzorgen, loonbeslagen en dergelijke. Werkgevers moeten zich hierbij de volgende vragen stellen:
- Wil de werkgever een rol spelen bij geldzorgen van mijn medewerkers? En zo ja, welke rol en hoeveel wil de werkgever investeren in financieel fitte werknemers?
- Gaat de werkgever proberen om zo vroeg mogelijk geldzorgen te signaleren en proactief hulp aanbieden? Gaat de werkgever medewerkers bij life events wijzen op de mogelijke gevolgen voor hun financiële situatie?
- Gaat de werkgever alleen reageren op concrete hulpvragen? Moet de werknemer het initiatief nemen en zelf als eerste om hulp vragen? Hoe gaat de werkgever om met vragen om voorschotten en leningen?
- Wat wil de werkgever als organisatie doen bij informatieverzoeken, loonbeslagen en CAK-meldingen?
Stap 3: Van positiebepaling naar beleid
Het is aan te bevelen om de positiebepaling ten aanzien van het ondersteunen van werknemers met financiële problemen te vertalen naar beleid voor de organisatie.
Belangrijk is om goed vast te stellen waar de rol van de werkgever begint en waar deze ophoudt. Als werkgever is het niet verstandig om zelf op de stoel van de hulpverlener te gaan zitten.
Werkgevers kunnen zich goed oriënteren op een website als www.financieelfittewerknemers.nl.
Stap 4: Delen van beleid met medewerkers
Als er een beleid is geformuleerd, zal dit aan de werknemers kenbaar gemaakt moeten worden. Heel belangrijk is dat werknemers goed op de hoogte zijn van de mogelijkheden om het gesprek aan te gaan over geldzorgen. Probeer zoveel mogelijk de schaamte hierover weg te nemen. Ook leidinggevenden en HR-medewerkers moeten goed geïnformeerd zijn.
Stel samen met een deskundige, bijvoorbeeld een budgetcoach, vast op welke wijze werknemers het beste geïnformeerd kunnen worden over de mogelijkheden voor hulp en stel vast welke concrete hulp je als werkgever wilt bieden in bepaalde gevallen.
Probeer niet zelf schulden op te lossen (noodgevallen uitgezonderd), maar verwijs werknemers snel door naar deskundigen die hulp bieden.
Stap 5: In actie komen bij loonbeslag is een ‘must’
Loonbeslag is een duidelijk signaal voor problematische schulden. Loonbeslag zou voor werkgevers een ‘must’ moeten zijn om in actie te komen.
Aan werknemers moet worden uitgelegd dat er loonbeslag is gelegd en wat het loonbeslag betekent voor hun inkomen. Dat moet op papier. Met deze brief is informatie mee te sturen over mogelijkheden voor de werknemer om hulp te krijgen.
Een stap verder is om de werknemer uitnodigen om het gesprek aan te gaan over zijn geldzorgen en samen na te gaan of hulp nodig is en welke partijen die hulp dan zouden kunnen bieden (zie stap 2 en 3).
Bij loonbeslag moet de beslaglegger rekening houden met de beslagvrije voet, het minimumbedrag dat de werknemer moet overhouden om in zijn levensonderhoud te kunnen voorzien. In de praktijk blijkt vaak dat de beslagvrije voet onjuist is berekend.
Werkgevers zouden bij loonbeslag de vastgestelde beslagvrije voet kunnen narekenen en hun werknemers helpen om het bedrag te laten aanpassen als dit niet juist is.
Voordat loonbeslag wordt gelegd is er vaak al een informatieverzoek van een deurwaarder bij de werkgever ingediend. Zo’n verzoek en bijvoorbeeld ook een CAK-melding, zijn ook signalen voor geldzorgen en een aanleiding om met de werknemer in gesprek te gaan.
Schuldenproblematiek onder werknemers voorkomen of oplossen
