Het bedrijf is als werkgever gehouden tot (door)betaling van het (achterstallige) loon van de werknemers. Dat oordeelt de kantonrechter.
Waar gaat deze zaak over?
De opdrachtnemers hebben vanaf 1 juni 2023 werkzaamheden voor het bedrijf verricht op basis van een overeenkomst. Eind november 2024 heeft het bedrijf aangekondigd dat zij haar activiteiten gaat staken en heeft zij aan de opdrachtnemers een aanbod gedaan tot beëindiging van de overeenkomst. Dit aanbod is door de opdrachtnemers niet geaccepteerd.
De opdrachtnemers stellen zich op het standpunt dat sprake is van een arbeidsovereenkomst tussen partijen en dat het bedrijf nog steeds gehouden is tot doorbetaling van het loon aan de opdrachtnemers.
Het bedrijf betwist dit en stelt dat sprake was van een overeenkomst van opdracht. Beoordeeld moet dan ook worden of de overeenkomst die tussen partijen bestaat (dan wel heeft bestaan) kwalificeert als een overeenkomst van opdracht of als een arbeidsovereenkomst.
Naar het voorlopig oordeel van de kantonrechter moeten de overeenkomsten tussen partijen worden gekwalificeerd als arbeidsovereenkomsten.
Gelet op het toetsingskader van de Hoge Raad (criteria van het Deliveroo-arrest) moet eerst worden vastgesteld welke rechten en verplichtingen partijen zijn overeengekomen.
Overeenkomst voor het verlenen van diensten
De opdrachtnemers zijn hun werkzaamheden voor het bedrijf gestart per 1 juni 2023 op basis van overeenkomsten met de titel ‘Overeenkomst voor het verlenen van diensten’. Daarbij wordt het bedrijf ‘opdrachtgever’ genoemd en de opdrachtnemers ‘opdrachtnemer’.
Deze overeenkomsten zijn voor opdrachtnemer 1 en opdrachtnemer 3 eerst aangegaan voor de duur van drie maanden met een aansluitende (en gelijkluidende) verlenging voor de duur van twaalf maanden.
Met opdrachtnemer 2 is een overeenkomst gesloten voor de duur van 8 maanden. Vast staat bovendien dat de opdrachtnemers hun werkzaamheden voor het bedrijf alle drie tot en met november 2024 nog hebben voortgezet.
Rechten en plichten
Voor wat betreft de rechten en plichten van partijen staat in de overeenkomsten vermeld dat opdrachtnemer 1, opdrachtnemer 2 en opdrachtnemer 3 diensten verlenen als respectievelijk 2D Concept & UI Game Artist, Technical Game Designer en Technical 3D Artist (artikel 3).
Ook staat in de overeenkomsten dat de opdrachtnemers ieder 40 uur per week werken (artikel 5) en dat aan een ieder van hen maandelijks een bedrag van € 3.685,- bruto wordt betaald (naar rato van het aantal dagen waarop de opdrachtnemers diensten hebben verricht) (artikel 6.1).
Daarnaast is nog overeengekomen dat de opdrachtnemers recht hebben op een vakantietoeslag van 8%, te betalen over het bruto salaris over de periode van een jaar en dat de opdrachtnemers recht hebben op 20 vakantiedagen per jaar bij een 40-urige werkweek (artikel 6.4). Ook worden feestdagen, voor zover niet vallend op een zaterdag of zondag, doorbetaald (artikel 6.5).
Factuur sturen voor uitgevoerde diensten
Ten aanzien van de aan de opdrachtnemers maandelijks te verrichten betalingen zijn partijen overeengekomen dat de opdrachtnemers het bedrijf binnen drie werkdagen na de laatste dag van elke maand een factuur sturen (via Verloning.nl) met betrekking tot de in de voorafgaande maand uitgevoerde diensten en dat het bedrijf de opdrachtnemers binnen zeven dagen na ontvangst van de factuur zal betalen (artikel 6.3).
Door de kantonrechter is vastgesteld dat het er in de praktijk op neer kwam dat de opdrachtnemers het aantal gewerkte dagen (met eventuele onkosten) moesten aangeven bij Verloning.nl. Vervolgens stuurde Verloning.nl een factuur met btw aan het bedrijf die door het bedrijf op (een) rekeningnummer(s) van Verloning.nl werd betaald. Verloning.nl maakte daarnaast een loonstrook op en betaalde, na afdracht van de loonbelasting en premies, het nettobedrag aan de opdrachtnemers uit.
Voor wat betreft de beëindiging van de overeenkomst is tussen partijen overeengekomen dat moet worden opgezegd met inachtneming van de wettelijke opzegtermijn (artikel 2).
Daarnaast zijn partijen nog overeengekomen dat de arbeidsongeschiktheidsverzekering voor de opdrachtnemers wordt geregeld door Verloning.nl met een dekking van 5 jaar en een eigen risico van twee maanden die het bedrijf betaalt (artikel 8.1).
Op vaste tijden werken
De opdrachtnemers hebben voor wat betreft de door hen verrichte werkzaamheden ten slotte onweersproken gesteld dat er altijd op vaste tijden moest worden gewerkt, te weten van 08.30 uur tot 17.00 uur met een half uur pauze per dag. De totale werktijd stond vast en overuren werden niet uitbetaald. De werkdag verliep altijd volgens een vast stramien. Een wijziging van de werktijden was alleen mogelijk na voorafgaand overleg en met instemming.
Kwalificatie overeenkomst
Vervolgens moet worden beoordeeld of aan de hand van de rechten en plichten van partijen de overeenkomst moet worden gekwalificeerd als een arbeidsovereenkomst. Daarvoor zal de kantonrechter de gezichtspunten van de Hoge Raad in het Deliveroo-arrest betrekken en de omstandigheden in onderling verband afwegen.
Aard en duur werkzaamheden
Dat de opdrachtnemers werkzaamheden voor het bedrijf hebben verricht staat vast. Het bedrijf is een game-ontwikkelbedrijf en de opdrachtnemers hebben zich gedurende hun werkzaamheden voor het bedrijf bezig gehouden met de ontwikkeling van een game.
Werkzaamheden vormen kernactiviteit bedrijf
De werkzaamheden van de opdrachtnemers kunnen worden aangemerkt als de kernactiviteit van het bedrijf. Dit kan duiden op een gezagsverhouding. Verondersteld wordt namelijk dat een bedrijf een grote mate van kennis heeft van de bedrijfseigen arbeid en dus in staat is te dien aanzien (eerder) aanwijzingen te geven en gezag uit te oefenen, terwijl dat ten aanzien van incidentele werkzaamheden niet het geval hoeft te zijn.
De duur van de overeenkomsten tezamen met de omstandigheid dat de werkzaamheden van de opdrachtnemers de kernactiviteit van het bedrijf vormden, leveren naar het oordeel van de kantonrechter (eerder) een aanwijzing op voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst dan van een overeenkomst van opdracht.
Elke maand gelijk bedrag gefactureerd
Uit de bedragen vermeld op de door het bedrijf als overgelegde facturen maakt de kantonrechter op dat voor de door de opdrachtnemers verrichte werkzaamheden iedere maand een gelijk bedrag van € 3.685 (exclusief btw) is gefactureerd, zijnde volgens de overeenkomsten het bedrag behorend bij een 40-urige werkweek. De opdrachtnemers werden dus uitbetaald voor een vast aantal uren dat niet fluctueerde.
Op vaste tijden werken
Volgens de opdrachtnemers moest daarnaast altijd op vaste tijden te worden gewerkt. Het wijzigen van de werktijden was slechts mogelijk met voorafgaande instemming en goedkeuring van het bedrijf. Voor het opnemen van vakantie moest goedkeuring worden verkregen en bij ziekte moesten de opdrachtnemers zich afmelden. De werkdag verliep altijd volgens een vast stramien. Ook moest elke twee uur een update van de werkzaamheden worden gegeven. De opdrachtnemers werden daarnaast gecontroleerd of er gewerkt werd en ook hoe efficiënt er gewerkt werd. Het voorgaande is door het bedrijf niet, althans onvoldoende gemotiveerd, betwist.
Weinig tot geen vrijheid
Er bestond dus weinig tot geen vrijheid voor de opdrachtnemers om hun werkzaamheden naar eigen inzicht uit te voeren en om de eigen werktijden te bepalen. Het bedrijf bepaalde de tijden van het werk en zij gaf de regels en inhoudelijke instructies om het werk uit te voeren. Daarop werd bovendien strikte controle en toezicht gehouden.
Gezagsverhouding
De door de opdrachtnemers beschreven werkwijze en de wijze waarop de werktijden werden bepaald duiden op een gezagsverhouding en zijn meer kenmerkend voor een arbeidsovereenkomst dan voor een overeenkomst van opdracht.
Inbedding
De werkzaamheden die door de opdrachtnemers werden uitgevoerd vormen een wezenlijk onderdeel van de bedrijfsvoering van het bedrijf en behoren tot haar kernactiviteit. In die zin zijn de werkzaamheden van de opdrachtnemers ingebed in de bedrijfsorganisatie van het bedrijf en vormt dat een aanwijzing voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst.
De opdrachtnemers waren daarnaast ook ingebed in de organisatie en bedrijfsvoering van het bedrijf. De opdrachtnemers moesten zich conformeren aan de bedrijfsregels en interne afspraken van het bedrijf. Ook dit wijst op het bestaan van een arbeidsovereenkomst.
Werk persoonlijk uitvoeren
De overeenkomsten bevatten geen bepalingen waaruit volgt dat de opdrachtnemers het recht hadden zich te laten vervangen bij het werk. Volgens de opdrachtnemers was dit hen ook niet toegestaan, hetgeen het bedrijf niet, althans onvoldoende gemotiveerd, heeft betwist.
Dat de opdrachtnemers zich gedurende hun werkzaamheden voor het bedrijf op enig moment hebben laten vervangen, is ook niet gebleken. Ook na een ziekmelding zijn de opdrachtnemers tijdens hun ziekteperiode gewoon doorbetaald. De kantonrechter gaat er daarom vanuit dat de opdrachtnemers het werk persoonlijk moesten uitvoeren, een kenmerk van een arbeidsovereenkomst.
Eerst werkzaam o.b.v. arbeidsovereenkomst
Vaststaat dat de opdrachtnemers aanvankelijk werkzaam waren op basis van een arbeidsovereenkomst. Tijdens de overgang naar het bedrijf veranderde er volgens de opdrachtnemers feitelijk niets. Zij bleven identieke werkzaamheden verrichten en werkten nog steeds onder dezelfde leiding. Ook waren de voorwaarden (grotendeels) identiek.
Overeenkomsten blind getekend
Volgens de opdrachtnemers stond partijen het sluiten van een arbeidsovereenkomst voor ogen en hebben zij de voorgelegde overeenkomsten min of meer blind (en zonder bijstand van juridische ondersteuning) ondertekend.
Volgens het bedrijf hadden partijen de bedoeling om een overeenkomst van opdracht te sluiten. Door het bedrijf zijn de overeenkomsten zelf samengesteld uit verschillende concepten.
Niet duidelijk is in hoeverre de opdrachtnemers enige invloed hebben kunnen uitoefenen op de gesloten overeenkomsten, maar wel staat vast dat zij voorafgaand aan 1 juni 2023 alle drie werkzaam waren op basis van een arbeidsovereenkomst.
Veel kenmerken van arbeidsovereenkomst
Hoewel de overeenkomsten zijn betiteld als ‘Overeenkomst voor het verlenen van diensten’ en de opdrachtnemers en het bedrijf in de overeenkomsten ‘opdrachtnemer’ respectievelijk ‘opdrachtgever’ worden genoemd, bevatten de overeenkomsten veel kenmerken behorend bij een arbeidsovereenkomst.
Zo wordt in de overeenkomsten onder meer verwezen naar de wettelijke opzegtermijn (artikel 2), is een 40-urige werkweek afgesproken (artikel 5) en bestaat voor de opdrachtnemers een aanspraak op vakantiegeld van 8% en 20 vakantiedagen (artikel 6.4). Daarnaast werden ook de feestdagen betaald.
De overeenkomsten bevatten dus elementen van zowel een overeenkomst van opdracht als een arbeidsovereenkomst maar neigen naar het voorlopig oordeel van de kantonrechter meer naar een arbeidsovereenkomst.
Beloning
Vast staat dus dat de opdrachtnemers betaald kregen voor hun werkzaamheden, zij het dat die beloning niet rechtstreeks aan de opdrachtnemers werd betaald. Deze manier van betaling wijkt af van de gebruikelijke loonbetaling in een arbeidsrelatie, waarbij de werkgever op het loon premies en/of belastingen inhoudt en afdraagt aan de Belastingdienst en daarvan loonstroken verstrekt. De wijze waarop de beloning werd uitgekeerd, vertoont dus kenmerken van een overeenkomst van opdracht.
Hier staat echter weer tegenover dat, anders dan dat de opdrachtnemers hun uren (en eventuele onkosten) aan Verloning.nl aanleverden, niet is gebleken dat zij zelf verantwoordelijk waren voor de facturering en de btw-afdracht.
Ook staat niet vast dat de opdrachtnemers zelf voor deze wijze van het uitkeren van de beloning hebben gekozen en dat zij het initiatief hebben genomen tot opname van artikel 6.3 in de overeenkomsten. Verder staat vast dat de opdrachtnemers tijdens ziekte en/of vakantie gewoon werden doorbetaald. Dit wijst dan ook weer meer op een arbeidsovereenkomst.
Dit gezichtspunt bevat dus zowel elementen die wijzen op de aanwezigheid als op de afwezigheid van een arbeidsovereenkomst.
Marktconform salaris
Volgens de opdrachtnemers is de beloning die zij van het bedrijf tot voor kort hebben ontvangen een marktconform salaris, gelet op de werkzaamheden die zij verrichten. Dat dit anders is, is gesteld noch gebleken. Dit vormt dan ook weer een aanwijzing dat sprake is van arbeidsovereenkomsten.
Commercieel risico
Dat de opdrachtnemers enig commercieel risico lopen is naar het voorlopig oordeel van de kantonrechter niet komen vast te staan. Zo was de hoogte van de beloning bijvoorbeeld niet afhankelijk van het werkaanbod of het behalen van bepaalde targets.
Dat de opdrachtnemers een commercieel risico lopen volgt naar het oordeel van de kantonrechter ook niet uit artikel 7.1 van de overeenkomsten, waarin is bepaald dat de opdrachtnemer verantwoordelijk is voor alle kosten die verband houden met de levering van de diensten (inclusief, maar niet beperkt tot, kosten met betrekking tot leveringen, apparatuur, software, reizen, vergoedingen, telefoon, nutsvoorzieningen, vergunningen, belastingen, sociale zekerheidsuitkeringen, invaliditeitsverzekering en werkeloosheidsverzekering belastingen).
40 uur per week werken
Het is de kantonrechter niet gebleken dat de opdrachtnemers zich in het economische verkeer als ondernemer hebben gedragen. De opdrachtnemers hebben zich voor langere tijd aan het bedrijf verbonden en niet gebleken is dat zij in deze periode (dan wel daarvoor) voor andere opdrachtgevers hebben gewerkt. Gelet op de arbeidsomvang van 40 uur bij het bedrijf was er voor het vervullen van werkzaamheden voor andere opdrachtgevers ook niet of nauwelijks ruimte.
De opdrachtnemers hebben daarnaast ter zitting desgevraagd (en onbetwist) naar voren gebracht geen btw-administratie te hebben bijhouden en daar ook geen ervaring mee te hebben.
Toch arbeidsovereenkomsten
Gelet op alle omstandigheden, in onderling verband afgewogen, moeten de tussen partijen gesloten overeenkomsten volgens de kantonrechter worden aangemerkt als arbeidsovereenkomsten.
De overeenkomsten die partijen hebben gesloten zijn weliswaar aangeduid als overeenkomsten van opdracht, maar partijen hebben zich bij de inrichting van de overeenkomst (de overeengekomen rechten en plichten) en de wijze waarop zij daaraan uitvoering hebben gegeven meer gedragen als werkgever en werknemer.
Beëindigingsovereenkomsten
Dat ook het bedrijf van het bestaan van arbeidsovereenkomsten uitging, vindt verder steun in de door haar aan de opdrachtnemers aangeboden beëindigingsovereenkomsten. Hierin spreekt het bedrijf expliciet over de beëindiging van de ‘arbeidsovereenkomst’, worden de opdrachtnemers ‘werknemer’ genoemd en het bedrijf ‘werkgever’ en wordt ook gesproken over het in dienst zijn van de opdrachtnemers bij het bedrijf sinds 1 juni 2023. Daarnaast wordt in de beëindigingsovereenkomst onder meer gesproken over een ‘salaris’ van € 3.685,- bruto exclusief vakantiebijslag, ‘vrijstelling van werkzaamheden’ en het opmaken van een ‘eindafrekening’.
Loon betalen
Er zijn arbeidsovereenkomsten tussen partijen tot stand gekomen en niet gebleken is dat het bedrijf deze arbeidsovereenkomsten op rechtsgeldige wijze heeft beëindigd. Het bedrijf heeft de arbeidsovereenkomsten weliswaar willen beëindigen door middel van een vaststellingsovereenkomst, maar niet gebleken is dat de opdrachtnemers daarmee hebben ingestemd.
Het bedrijf heeft ook geen toestemming verkregen van het UWV voor het beëindigen van de arbeidsovereenkomsten op grond van bedrijfseconomische omstandigheden en dat van een (rechtsgeldig) ontslag op staande voet sprake is geweest is evenmin gebleken.
Arbeidsovereenkomsten zijn blijven bestaan
Ook na de beëindiging van de bedrijfsactiviteiten van het bedrijf per 1 december 2024, zijn de arbeidsovereenkomsten dus blijven bestaan. Het voorgaande brengt met zich dat het bedrijf ook na 1 december 2024 gehouden is tot doorbetaling van het loon totdat de arbeidsovereenkomsten rechtsgeldig tot een einde zijn gekomen.
Voor rekening en risico bedrijf
De omstandigheid dat de opdrachtnemers na 1 december 2024 niet meer in staat zijn gesteld om werkzaamheden voor het bedrijf te verrichten, komt voor rekening en risico van het bedrijf.
Ten aanzien van opdrachtnemer 1 en opdrachtnemer 2 is over de maanden december 2024 tot en met februari 2025 aan achterstallig loon toewijsbaar is het bedrag van € 11.055 bruto en verder vanaf de maand maart 2025 tot aan het tijdstip waarop het dienstverband rechtsgeldig is beëindigd een bedrag van € 3.685,- bruto per maand.
Aan opdrachtnemer 3 wordt aan salaris over de maand december 2024 en salaris tot en met 14 januari 2025 en vakantiegeld toegewezen, een bedrag van € 7.545,45 bruto.
Wettelijke verhoging en wettelijke rente
De gevorderde wettelijke verhoging over het achterstallige loon wordt toegewezen, zij het dat de kantonrechter in de omstandigheden aanleiding ziet om deze te matigen tot 15%. In dit verband acht de kantonrechter van belang de door het bedrijf geschetste financiële situatie.
De gevorderde wettelijke rente over het achterstallige loon en de wettelijke verhoging wordt ook toegewezen.
Overlegging bruto/netto-specificaties
De werkgever is gehouden een werknemer een schriftelijke specificatie van het uitbetaalde loon te verstrekken. De eis tot het overleggen van loonspecificaties met betrekking tot de hiervoor toegewezen bedragen is dan ook toewijsbaar. De door het bedrijf gestelde omstandigheid, inhoudende dat zij tot nu toe (zelf) geen loonadministratie heeft bijgehouden en ook geen loonstroken heeft opgemaakt, maakt dit niet anders. Het valt immers onder de verantwoordelijkheid als werkgever om hiervoor zorg te dragen.
Wel ziet de kantonrechter aanleiding de door de opdrachtnemers gevorderde dwangsom te matigen tot een bedrag van € 100 per dag en tot aan maximum van € 2.500.
Uitspraak Rechtbank Rotterdam, 19 mei 2025, ECLI:NL:RBROT:2025:5957
