Het CPB is door het ministerie van Sociale Zaken gevraagd om inzicht te geven in de structurele
effecten van verlaging van de toetredingsdrempel tot de WIA van 35 procent arbeidsongeschiktheid
naar 25 procent of 15 procent. Een notitie is gepubliceerd.
Kosten?
De budgettaire kosten van verlaging van de drempel naar 25 procent bedragen 260 mln. euro. Dan komen er structureel 41.000 mensen met een WIA-uitkering bij.
Bij een verlaging naar 15 procent lopen de kosten op tot 430 mln. euro. Het structurele aantal WIA-uitkeringen stijgt dan met 82.000.
Effecten?
Significante gedragseffecten zijn er niet. Als alleen de toetredingsdrempel van de WIA wijzigt, zal het aantal zieke werknemers dat de periode van twee jaar ziekte volmaakt nauwelijks stijgen.
Ook de effecten op de werkgelegenheid van de drempelverlaging zijn vrijwel nihil. Wel is sprake van verschillende indirecte effecten. Zo zullen de uitgaven aan WW en bijstand dalen. Daartegenover staat een ongeveer even grote stijging van de uitgaven aan Ziektewet, Toeslagenwet en WIA-uitvoeringskosten.
Premie Whk
Als gevolg van verlaging van de toetredingsdrempel van de WIA zal de premie voor de
Werkhervattingskas (Whk) stijgen.
De kosten van extra WGA-uitkeringen in de klassen 15-25 procent en 25-35 procent zouden grotendeels ten laste komen van de Whk-premie. Deze bedraagt momenteel gemiddeld 0,78 procent van de premieplichtige loonsom voor publiek verzekerde werkgevers (UWV, 2021).
UWV stelt de Whk-premie lastendekkend vast. De premie zal dus stijgen. Die stijging zal zeer geleidelijk plaatsvinden als een verlaging van de toetredingsdrempel van de WIA alleen voor nieuwe gevallen van toepassing is.
Structureel stijgen de uitkeringslasten van de WGA met ongeveer 5 procent bij verlaging van de drempel naar 25 procent en met 9 procent bij verdere verlaging van de drempel naar 15 procent. De structurele Whk-premie kan in dezelfde orde van grootte stijgen.
Aof-premie
Een aanzienlijk deel van de kosten van extra WGA-uitkeringen zal ten laste komen van het Arbeidsongeschiktheidsfonds (Aof).
De premie voor het Aof bedraagt momenteel 7,03 procent van de premieplichtige loonsom. De minister van Sociale Zaken stelt de Aof-premie vast en deze is niet lastendekkend. Dit heeft op het moment geresulteerd in een groot vermogensoverschot in het Aof. Anders dan bij de Whk, is er geen een-op-eenrelatie tussen stijging van de WGA-lasten voor rekening van het Aof en stijging van de Aof-premie.
Doorrekening drempelverlaging WIA, voor het ministerie van SZW