Lichamelijk belastend werk leidt tot gevolgen voor de gezondheid. Van alle werknemers met klachten in de laatste 12 maanden, had 56 procent klachten aan het bewegingsapparaat. 42 procent van de Nederlandse werknemers met één of meer door een arts vastgestelde beroepsziekte(n) in het afgelopen jaar, heeft een beroepsziekte aan het bewegingsapparaat.
Van alle werkgerelateerde verzuimdagen is 20 procent toe te schrijven aan fysiek belastend werk. De jaarlijkse kosten voor loondoorbetaling bij verzuim met klachten aan het bewegingsapparaat bedragen 1,5 miljard euro. Dit is minder dan voorgaande jaren.
KANS-klachten
Klachten aan de spieren en gewrichten kunnen ontstaan als er vaak of langdurig in een niet neutrale houding gewerkt wordt, bijvoorbeeld bij ver reiken met de armen, op de knieën werken of voorovergebogen staan. Tillen is vaak gerelateerd aan rugklachten, duw- en trekbelasting kan leiden tot schouderklachten, hand-armtaken en -trillingen kunnen leiden tot klachten aan armen, nek en schouders (KANS-klachten).
RI&E uitvoeren
Elk bedrijf met personeel moet een preventiemedewerker aanstellen en een RI&E uitvoeren en vastleggen en een Plan van Aanpak (PVA) opstellen voor het verminderen van gesignaleerde risico’s. In diverse sectoren zijn voor dit doel sectorspecifieke instrumenten ontwikkeld, die verdienen de voorkeur.
Effectieve maatregelen
In onderzoek of in de praktijk blijken vooral de volgende maatregelen effectief te zijn:
- technische maatregelen, zoals til- en transporthulpmiddelen, optimaliseren van de werkhoogte of verminderen van het tilgewicht;
- organisatorische maatregelen, zoals herontwerp van het werkproces, taakroulatie tussen zwaardere en minder zware taken of het nemen van pauzes.
Veel branches en sectoren hebben een arbocatalogus met specifieke oplossingen die passen bij het werk in de sector. Is deze er niet, kijk dan naar oplossingen in een sector met vergelijkbare werkzaamheden.
In de Factsheet fysieke belasting 2022 zet TNO de feiten op een rij.
Aanpak fysieke belasting
Een preventieve aanpak van fysieke belasting helpt om klachten te voorkomen. Werkgevers hebben de verantwoordelijkheid de risico’s te kennen, in kaart te brengen met een risico-inventarisatie en -evaluatie en vervolgens passende maatregelen te treffen. Maar hoe kom je tot een goede aanpak fysieke belasting? De Wegwijzer Fysieke belasting kan daarbij helpen, van inventarisatie en draagvlak verkrijgen tot implementatie en borging van maatregelen. Afhankelijk van hoe goed je de risico’s al kent, zijn verschillende startpunten mogelijk.
Beeldschermwerk
Werknemers met meer dan 6 uur per dag beeldschermwerk hebben een hogere kans op klachten (42,5 procent) dan werknemers met 1 uur of minder beeldschermwerk. Ook het risico op beroepsziekten aan armen, nek en schouders (KANS) is verhoogd bij meer dan 6 uur beeldschermwerk. Lees hier meer over in de factsheet Beeldschermwerk 2022.
Beroepsgroepen die veel met beeldschermwerk te maken hebben, zijn onder meer: accountants, boekhouders en financieel specialisten.
Van alle werknemers die aangeven op een werkdag 6 uur of meer beeldschermwerk te doen, geeft 30 procent aan dat arbomaatregelen nodig zijn ten aanzien van langdurig beeldschermwerk omdat genomen maatregelen onvoldoende zijn en 16 procent omdat er helemaal geen maatregelen genomen zijn.
Wat kunnen werkgevers doen?
- Beeldschermwerk bij voorkeur beperken tot maximaal 6 uur per dag. Als dit niet haalbaar is, is het nóg belangrijker om voor goede werkomstandigheden te zorgen.
- Zorgen voor goede werkplekken:
– beeldscherm, toetsenbord en muis sluiten aan bij de werkzaamheden die worden uitgevoerd. Bij de meeste werkzaamheden is een smal toetsenbord aan te bevelen omdat de muis dan dichterbij het lichaam kan worden gebruikt;
– goed instelbare stoelen, die op de lichaamsmaten van de gebruikers ingesteld worden en een in hoogte verstelbaar bureau, liefst een zit-stabureau, zodat zitten ook is af te wisselen met staand werken. - Verstrekken van informatie over het belang van het instellen van de werkplek en afwisseling, inclusief instructies over hoe de werkplek in te stellen en hoe én waarmee je het beste voor afwisseling kunt zorgen. Gebruik daarbij werkplekinstructies voor werknemers.
- Actief ophalen van knelpunten en mogelijke oplossingen bij werknemers; dat kan bijvoorbeeld door werknemers de checklist BAS (Beter Achter je Schermen) te laten invullen. En zorgen voor een toegankelijk aanspreekpunt voor werknemers, zoals een preventiemedewerker.
- Zorgen voor een voorbeeldfunctie van leidinggevenden, zoals pauzes nemen, staand werken.
