In de Verzamelbrief Pensioenonderwerpen voorjaar 2024 gaat minister Schouten van Pensioenen daarnaast onder meer in op: transitie-informatie bij overstap van verzekeraar, realistische pensioenverwachtingen van deelnemers op basis van scenariobedragen en de stand van zaken wetsvoorstellen gerelateerd aan Wet toekomst pensioenen.
Pensioenduidelijkheid.nl
Op de publiekswebsite Pensioenduidelijkheid.nl, een samenwerking van vakbonden, werkgeversorganisaties, pensioenuitvoerders en het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, is onafhankelijke informatie te vinden over de nieuwe regels voor pensioen.
De website geeft informatie in categorieën zoals wat betekenen de komende wijzigingen (zoals invaren) voor een deelnemer en wat kan een deelnemer zelf doen.
De publiekswebsite geeft ook informatie over de situatie wanneer deelnemers klachten of een geschil hebben en wordt verwezen naar de interne klachtenprocedure bij de betreffende pensioenuitvoerder, de externe geschilleninstanties en de rechter.
Pensioenuitvoerder
Voor specifieke informatie over wat bijvoorbeeld invaren voor een individuele deelnemer en zijn betreffende pensioenregeling betekent, is de pensioenuitvoerder de aangewezen instantie om die informatie te verschaffen.
De pensioenuitvoerders en de geschilleninstanties informeren deelnemers op hun beurt ook over de mogelijkheden, routes en voorwaarden.
Voortgang monitoring Wet toekomst pensioenen
Met de inwerkingtreding van de Wtp per 1 juli 2023 is de transitieperiode naar het nieuwe pensioenstelsel gestart.
Gelet op de omvang van de transitie, de aard van de besluiten en het tijdspad van de transitieperiode, wordt de voortgang van de transitie aan de hand van drie stromen gemonitord, namelijk via de transitiemonitor, de deelnemerservaringen en de doelstellingenmonitor.
De eerste voortgangsrapportage Wtp volgt komende zomer.
Vervolg transitieperiode
Om de transitie op de voet te kunnen volgen, is een uitgebreid monitoringsprogramma opgezet. Daarnaast zullen ook de adviezen die de regeringscommissaris uitbrengt inzicht bieden in het verloop van de transitie. Zij adviseert de minister over het verloop van de transitie en indien van toepassing over het wegnemen van eventuele knelpunten. Specifiek zal zij op twee weegmomenten, te weten zomer 2024 en begin 2025, adviseren over de haalbaarheid van de uiterste transitiedatum.
Schouten is van plan de Tweede Kamer elk half jaar en ruim voor elke wettelijke mijlpaal te informeren door middel van de voortgangsrapportages Wtp.
Transitie-informatie bij overstap naar verzekeraar
Het uitgangspunt van de in de Wet toekomst pensioenen voorgeschreven transitie-informatie is dat deelnemers worden geïnformeerd over de persoonlijke gevolgen van de transitie. Het is mogelijk dat de verwachte pensioenuitkomsten voor bepaalde groepen deelnemers bij de overstap veranderen, waarbij het belangrijk is dat ze hiervan op de hoogte zijn.
Knelpunten
Uit overleg met het Verbond van Verzekeraars is gebleken dat onderdelen van de voorgeschreven transitie-informatie bij de uitvoering leiden tot knelpunten in de volgende situatie:
- het transitiemoment valt samen met een overstap naar een andere pensioenuitvoerder;
- de door de sociale partners gemaakte keuzes en de pensioengevolgen zijn door de werkgever, of de betrokken adviseur, voorgelegd aan de deelnemers en is het instemmingstraject succesvol doorlopen;
- er zijn twee verschillende verzekeraars betrokken of een ppi (of pensioenfonds) en een verzekeraar;
- opgebouwd pensioen wordt niet ingevaren in de nieuwe pensioenregeling.
Met het Verbond van Verzekeraars en toezichthouders is afgesproken dat de voorgeschreven informatie niet door één partij wordt verstrekt maar door meerdere partijen met elk hun eigen verantwoordelijkheid. Uitgangspunt hierbij is dat het voor deelnemers steeds duidelijk is welke informatie getoond wordt.
De nieuwe verzekeraar, die de regeling na de transitiedatum uitvoert, kan niet beschikken over de persoonsgegevens van deelnemers zolang de overeenkomst daartoe met de werkgever nog niet in werking getreden is. De oude uitvoerder (waar de pensioenopbouw eindigt op de transitiedatum) kan niet beschikken over de pensioenbedragen van de nieuw te implementeren pensioenregeling.
Gevonden oplossing
De met verzekeraars gevonden oplossing is als volgt. Voorafgaand aan de transitiedatum maakt de oude pensioenuitvoerder inzichtelijk wat het pensioen zou worden wanneer de oude regeling ongewijzigd zou doorlopen tot pensioendatum.
Het pensioen volgens de gewijzigde pensioenregeling zal bestaan uit twee delen:
- het pensioen vanuit de oude regeling dat premievrij gemaakt wordt; en
- het pensioen vanuit de nieuwe regeling.
De oude pensioenuitvoerder verstrekt de informatie over de oude regeling die premievrij gemaakt wordt (1) en maakt duidelijk dat dit opgeteld moet worden bij het overzicht van de nieuwe uitvoerder (2).
Dit overzicht wordt na de transitiedatum verstrekt door de nieuwe uitvoerder. Voor de transitiedatum rusten er nog geen verplichtingen op de nieuwe pensioenuitvoerder vanuit de Pensioenwet.
Als sprake is van een adviseur die betrokken is bij het instemmingstraject kan ook de adviseur de gegevens over de oude en de nieuwe regeling verstrekken. Dit vervangt echter niet de wettelijke verplichting die rust op de oude pensioenuitvoerder om deelnemers individuele informatie te verstrekken over de oude pensioenregeling, maar kan een manier zijn om eraan te voldoen.
Na de transitiedatum verstrekt de oude uitvoerder opnieuw informatie over het verwachte pensioenbedrag alsof deelname aan de oude regeling ongewijzigd zou doorlopen tot pensioendatum.
Informatie over het pensioen volgens de gewijzigde pensioenregeling bestaat ook nu uit twee delen: (1) de oude uitvoerder verstrekt opnieuw informatie over het verwachte pensioenbedrag waarbij de regeling premievrij gemaakt wordt. De nieuwe uitvoerder verstrekt nu de informatie genoemd onder (2) het pensioen in de nieuwe regeling.
Opgeteld bij de bedragen van de premievrijgemaakte regeling (1) ziet de deelnemer wat het pensioen wordt na wijziging van de pensioenovereenkomst op transitiedatum. Betrokken pensioenuitvoerders zullen helder aangeven dat deelnemers zelf een optelling moeten maken van beide bedragen.
Pensioenverwachtingen deelnemers o.b.v. scenariobedragen
Gericht op kennisuitwisseling overleggen DNB en de AFM samen met de pensioensector in het Platform pensioentransitie. Het doel van het Platform is het tijdig signaleren en bespreken van sectorbrede aandachtspunten met betrekking tot het toezicht in de pensioentransitie.
In december 2023 heeft AFM in het Platform aangegeven dat uit de gepubliceerde transitieplannen blijkt dat het pensioenbedrag in het goedweerscenario voor deelnemers onder de 45 jaar fors omhoog kan gaan en erop gewezen dat het van belang dat uitvoerders zich rekenschap geven van de verwachtingen die informatie bij deelnemers kan wekken.
Voorbeeldbrief
In twee sessies is de AFM met de sector en SZW in dialoog gegaan over dit vraagstuk. Daar is een aantal oplossingsrichtingen besproken. Op basis hiervan heeft de Pensioenfederatie een voorstel gedaan voor een voorbeeldbrief die pensioenuitvoerders kunnen gebruiken voor de voorgeschreven transitie-informatie.
Met dit communicatiemiddel kunnen pensioenuitvoerders deelnemers informatie aanbieden en laten zien wat het pensioen was volgens de oude pensioenregeling en een prognose van wat het wordt na de overstap naar de nieuwe pensioenregeling. Pensioenuitvoerders kunnen dit benutten om op een manier die past bij hun deelnemerspopulatie invulling te geven aan door de AFM geformuleerde uitgangspunten voor transitie-informatie.
Transitie-informatie
De AFM heeft voor de transitie-informatie enkele uitgangspunten geformuleerd. De ingezette communicatiemiddelen moeten gericht zijn op specifieke doelgroepen en de verschillende gebruikte informatielagen moeten steeds evenwichtig zijn en zelfstandig leesbaar. Tegelijk moet de transitie-informatie consistent zijn met andere informatie die deelnemers ontvangen van de uitvoerder.
Deelnemerspecifieke transitie-informatie moet zo vorm krijgen, dat het ontstaan van onrealistische verwachtingen over het pensioen voorkomen wordt. De AFM zal toezicht houden op de deelnemersinformatie die uitvoerders verstrekken. Die informatie moet correct, duidelijk en evenwichtig zijn en tijdig worden verstrekt, zoals beschreven in artikel 48 van de Pensioenwet.
De voorgestelde oplossing van de Pensioenfederatie kan hiertoe bijdragen, zodat deelnemers tijdig inzicht krijgen in hun pensioenverwachtingen en realistische verwachtingen kunnen vormen. Het is aan de uitvoerders om dit in de praktijk te brengen.
Einddatum pensioentransitie met jaar verlengd
Tijdens de wetsbehandeling van de Wtp in de Eerste Kamer is toegezegd om de pensioentransitie met een jaar te verlengen en de transitiedata over te hevelen naar een algemene maatregel van bestuur. Hiervoor is een wetsvoorstel opgesteld. In december 2023 heeft Schouten het advies van de Raad van State op dit wetsvoorstel ontvangen.
De minister is van plan om het wetsvoorstel in te dienen nadat de eerste transitiemonitor en het eerste advies van de regeringscommissaris is ontvangen en gedeeld met uw Kamer. Dat zal rond de zomer zijn.
Overigens staat overeind dat de einddatum van de transitie met een jaar wordt verlengd, conform de toezegging aan de Eerste Kamer. De pensioensector gaat hier in de uitvoeringspraktijk ook al vanuit.
Wetsvoorstel invulling toezeggingen
Naast bovengenoemd wetsvoorstel is Schouten bezig met het opstellen van een wetsvoorstel dat de invulling geeft aan een aantal toezeggingen die zij heeft gedaan, en aangenomen moties, vanuit de Eerste Kamer. Dit ziet hoofdzakelijk op het nabestaandenpensioen (uniformering kindbegrip en vrijwillige voortzetting wezenpensioen) en op verruiming van het overgangsrecht bij premievrije voortzetting vanwege arbeidsongeschiktheid. Daarnaast is er een aantal technische aspecten die worden meegenomen in dit wetsvoorstel. Toegezegd is dit wetsvoorstel dit voorjaar in consultatie te brengen.
Na de consultatie (reguliere termijn is 8 tot 12 weken) doorloopt het wetsvoorstel het reguliere wetgevingsproces. Daarna kan het wetsvoorstel ingediend worden bij de Kamer. Dat zou dan op basis van de huidige verwachtingen voor de zomer van 2025 zijn.
Met uitvoeringspartijen houdt de minister nauwe afstemming, in verband met de pensioentransitie. De onderwerpen die zijn opgenomen in dit wetsvoorstel leiden niet tot wijzigingen die de planning van decentrale partijen met betrekking tot de pensioentransitie doorkruisen.
Besluit gegevensverstrekking voor keuzebegeleiding
Het besluit gegevensverstrekking voor keuzebegeleiding naar verwachting wordt medio dit jaar gepubliceerd. In dit besluit wordt ook een grondslag geïntroduceerd voor het onder voorwaarden (zoals het voornemen om in te varen) incidenteel al dit jaar te kunnen afzien van de verplichte jaarlijkse haalbaarheidstoets in het kader van de uitvoering van de transitie. De voorwaarden worden nader uitgewerkt in een regeling.
Verzamelbrief Pensioenonderwerpen voorjaar 2024
