Het gaat onder meer om de Wet arbeidsmarkt in balans en de Wet invoering extra geboorteverlof.
Regelgeving op het gebied van werk en inkomen is voortdurend in beweging. Er komen nieuwe wetten en regels bij en bestaande wet- en regelgeving verandert. Deze wet- en regelgeving is vaak complex, met een groot aantal ingewikkelde en ICT-gerelateerde wijzigingen.
UWV toetst beleidsvoornemens in een zo vroeg mogelijk stadium op uitvoerbaarheid en geeft aan waar knelpunten zijn voorzien. UWV maakt afspraken met opdrachtgevers over het tempo waarin en de wijze waarop we het nieuwe beleid voorbereiden en uitvoeren.
Overzicht nieuw beleid
Een overzicht van nieuw beleid van wat in 2020 in werking is gezet en is gerealiseerd op het gebied van wet- en regelgeving.
1 Wet vereenvoudiging beslagvrije voet
De Wet vereenvoudiging beslagvrije voet is op 1 januari 2021 in werking getreden. De beslagvrije voet is het bedrag dat mensen met schulden minimaal nodig hebben om van te leven en waar schuldeisers niet aan mogen komen. De wet heeft tot doel om de vaststelling van de beslagvrije voet te vereenvoudigen en te verbeteren, waardoor het bestaansminimum van mensen beter gegarandeerd kan worden.
De wet raakt UWV op verschillende manieren. Ten eerste als beheerder van de polisadministratie. Daarnaast omdat deurwaarders, gemeenten en de SVB beslag kunnen leggen op door UWV betaalde uitkeringen. UWV vordert zelf ook uitkeringen die ten onrechte betaald zijn terug en int boetes. UWV werkte verder in 2020 intensief samen met alle andere betrokken partijen aan de tijdige implementatie van de wet.
2 Wet tegemoetkomingen loondomein
De Wet tegemoetkomingen loondomein (Wtl) voorziet in drie instrumenten om mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt in dienst te nemen of te houden. Het gaat om het lage-inkomensvoordeel (LIV, een tegemoetkoming in de loonkosten), het jeugd-LIV en het loonkostenvoordeel (LKV).
UWV berekent het LIV en het jeugd-LIV op basis van gegevens in de polisadministratie. De Belastingdienst betaalt deze tegemoetkomingen vervolgens uit aan werkgevers. Werkgevers die werknemers hebben voor wie ze een LKV willen ontvangen, hebben daarvoor een kopie nodig van de doelgroepverklaring. De werknemer moet deze doelgroepverklaring aanvragen bij UWV of gemeenten.
In 2020 heeft UWV ongeveer 86.000 aanvragen ontvangen. Hiervan is het grootste gedeelte ingediend door een gemachtigde; meestal de werkgever. Van gemeenten ontving UWV in 2020 circa 1.300 kopieën van een doelgroepverklaring.
Om de door de coronacrisis getroffen werkgevers tegemoet te komen, heeft UWV de definitieve berekeningen voor het LIV, het jeugd-LIV en het LKV op verzoek van het ministerie van SZW vervroegd verstuurd naar de Belastingdienst. De fiscus heeft de tegemoetkomingen daardoor twee maanden eerder dan gepland kunnen uitbetalen.
De 145.120 verstuurde berekeningen hebben betrekking op 805.875 werknemers voor wie de werkgever recht heeft op een of meer tegemoetkomingen. Het totaalbedrag van de definitieve berekening is bijna € 736 miljoen, waarvan circa € 525 miljoen voor het LIV, circa € 63 miljoen voor het jeugd-LIV en circa € 148 miljoen voor het LKV.
3 Wet invoering extra geboorteverlof
Met de Wet invoering extra geboorteverlof (WIEG) hebben partners sinds 1 juli 2020 recht op een aanvullend geboorteverlof van maximaal vijf weken, met een uitkering van 70 procent van het (gemaximeerde) dagloon. UWV voert deze wet uit.
De klanttevredenheid over de aanvraag en afhandeling van het extra geboorteverlof op grond van de WIEG is 7,7.
Vanaf 2020 kent UWV ook Wazo-uitkeringen toe op basis van de Wet invoering extra geboorteverlof (WIEG). Sinds de invoering per 1 juli 2020 waren dat er 25.400.
4 Wet invoering betaald ouderschapsverlof
Het wetsvoorstel Wet invoering betaald ouderschapsverlof (Wbo) introduceert per 2 augustus 2022 voor werknemers die verzekerd zijn voor de Ziektewet een nieuwe uitkering van 50 procent van het (gemaximeerde) dagloon bij ouderschapsverlof van maximaal negen weken.
Daarnaast komen er voor bepaalde groepen niet-verzekeringsplichtige werknemers een uitkering voor ouderschapsverlof (van 50 procent van het wettelijk minimumloon naar rato van de overeengekomen arbeidsduur) en een uitkering voor aanvullend geboorteverlof (van 70 procent van het wettelijk minimumloon naar rato van de overeengekomen arbeidsduur).
De ouderschapsverlofuitkering wordt verstrekt boven op de bestaande uitkeringen bij zwangerschaps- en bevallingsverlof en bij aanvullend geboorteverlof.
In april 2020 heeft UWV een uitvoeringstoets uitgebracht op het wetsvoorstel. In juni volgde een addendum op de uitvoeringstoets over de internationale aspecten van het wetsvoorstel en over enkele aanpassingen van het wetsvoorstel die aanleiding waren voor nieuwe ramingen van de uitvoeringskosten. Begin oktober 2020 heeft het ministerie van SZW UWV verzocht om te starten met de implementatie van het wetsvoorstel.
Begin december heeft UWV een uitvoeringstoets op de lagere regelgeving in verband met het wetsvoorstel uitgebracht.
Wetsvoorstel betaald ouderschapsverlof aangenomen door Tweede Kamer
5 Wet arbeidsmarkt in balans
De Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) is op 1 januari 2020 in werking getreden.
De Wab heeft geleid tot aanpassingen van diverse onderwerpen in het arbeidsrecht, zoals de cumulatiegrond, de definitie van payrollwerkgever, payrollwerknemer en ketenregeling. De sectorale WW-premiedifferentiatie is per 1 januari 2020 vervangen door premiedifferentiatie op basis van de soort arbeidsovereenkomst.
Digitale verzekeringsbericht
Een werkgever komt in aanmerking voor de lage premie als sprake is van een schriftelijke arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd, waarbij geen sprake is van een oproepovereenkomst. UWV maakt de aard van het arbeidscontract sinds januari 2020 inzichtelijk via het digitale verzekeringsbericht dat alle werknemers kunnen inzien op Mijn UWV. In april is het formulier voor
correctieverzoeken opgeleverd.
Lage WW-premie
Op grond van de Wab geldt de hoge Algemeen Werkloosheidsfonds (AWf)-premie. De hoge premie geldt ook voor vaste contracten als het aantal verloonde uren meer dan 130 procent van het aantal contracturen bedraagt. Het kabinet heeft als crisismaatregel besloten om in die situatie over 2020 de lage AWf-premie te laten gelden. Deze maatregel zal ook gelden over 2021.
Toch hoge premie
UWV heeft de taak om de Belastingdienst na afloop van het aangiftejaar te informeren over gevallen waarin niet een lage maar een hoge premie afgedragen had moeten worden. Dit is aan de orde als een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd binnen twee maanden na aanvang toch wordt ontbonden.
6 Regeling compensatie transitievergoeding
Een werkgever is verplicht de werknemer bij ontslag een transitievergoeding uit te keren. In een aantal gevallen heeft de werkgever de mogelijkheid compensatie voor de aan de werknemer betaalde transitievergoeding te vragen bij UWV.
Het gaat dan om ontslag na langdurige arbeidsongeschiktheid van de werknemer (CRTV-LAO) en om ontslag wegens beëindiging van de werkzaamheden van de onderneming als gevolg van pensionering of overlijden van de werkgever (CRTV-BE).
De CRTV-LAO is op 1 april 2020 in werking getreden. UWV voert deze regeling uit. De regeling heeft terugwerkende kracht: alle transitievergoedingen die sinds 1 juli 2015 zijn betaald aan langdurig zieke werknemers, komen voor vergoeding in aanmerking.
De CRTV-BE is op 1 januari 2021 in werking getreden.
7 Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten
De Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten regelt dat werkgevers uit zowel de private als publieke sector gezamenlijk 125.000 banen creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Daarnaast bepaalt de wet dat er, wanneer deze afspraak niet wordt gerealiseerd, een quotumheffing wordt opgelegd. De wet is per 3 december 2019 aangepast: de uitvoering van de quotumheffing is opgeschort tot 2022.
8 Wet vereenvoudiging Wajong
Het doel van het wetsvoorstel Wet vereenvoudiging Wajong is het wegnemen van belemmeringen die de participatie van mensen met een Wajong-uitkering op de arbeidsmarkt bemoeilijken. Een tweede doel is het vereenvoudigen en harmoniseren van de verschillende regelingen (oude Wajong, Wajong 2010 en Wajong 2015), om zo het geheel eenvoudiger en overzichtelijker te maken. UWV heeft in 2019 en 2020 via meerdere uitvoeringstoetsen de consequenties in kaart gebracht voor de uitvoering van de Wet vereenvoudiging Wajong.
Wajongers die vanaf 1 september 2020 studeren of gaan studeren ontvangen een volledige uitkering en worden niet meer gekort. Daarnaast kunnen jonggehandicapten zonder arbeidsvermogen die aan de voorwaarden voldoen, al tijdens hun studie in aanmerking komen voor een Wajonguitkering of onderwijs gaan volgen. Alle andere maatregelen, inclusief de nieuwe rekenregels voor
inkomensondersteuning, zijn ingegaan op 1 januari 2021.
9 Maatregelen loondoorbetaling bij ziekte en WIA
Het ministerie van SZW heeft eind april 2020 een conceptwetsvoorstel Maatregelen loondoorbetaling bij ziekte en WIA ter advisering voorgelegd aan de Raad van State. Hierin wordt geregeld dat UWV zich bij het verrichten van de toets op de re-integratie-inspanningen (RIV-toets) van een werkgever en diens zieke werknemer moet baseren op het advies van de bedrijfsarts over de belastbaarheid van de zieke werknemer. De overige twee onderdelen uit het oorspronkelijke conceptwetsvoorstel zijn ingetrokken.
Met het ministerie van SZW is afgesproken dat UWV het wetsvoorstel gaat uitvoeren per 1 september 2021, vier maanden na oplevering van beide genoemde documenten. In verband met het terugtreden van het kabinet is dit wetsvoorstel inmiddels controversieel verklaard, waardoor de planning onzeker is geworden.
Advies bedrijfsarts bij RIV-toets zieke werknemer niet per 1 september
10 Wet arbeid vreemdelingen
UWV heeft in de eerste twee maanden van 2020 een uitvoeringstoets gedaan op de herziening van de Wet arbeid vreemdelingen (Wav) en het conceptontwerpbesluit tot herziening van het Besluit uitvoering Wet arbeid vreemdelingen (BuWav 2021). De beoogde ingangsdatum is 1 januari 2022.
Omdat het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie heeft verlaten, is vanaf 1 januari 2021 een tewerkstellingsvergunning of een GVVA vereist indien een werkgever een Brit vanaf die datum voor zich wil laten werken. De Wav is vanaf die datum van toepassing.
11 STAP-regeling
De overheid wil alle burgers in staat stellen om hun arbeidsmarktpositie te versterken door scholingsactiviteiten te volgen. Hiervoor komt per persoon een financiële ondersteuning van maximaal € 1.000 per jaar beschikbaar: de STAP-subsidie. UWV heeft de opdracht gekregen om de subsidieregeling Stimulering arbeidsmarktpositie (STAP) uit te voeren. Deze regeling zal naar verwachting per 1 januari 2022 ingaan.
UWV zal de STAP-regeling zo veel mogelijk als online dienst aanbieden en digitaal uitvoeren. Hiervoor ontwikkelt UWV onder meer een internettoepassing waarmee de binnen UWV beschikbare arbeidsmarktinformatie is te vertalen in gerichte arbeidsmarktadviezen voor werkenden en werkzoekenden.
STAP-budget vanaf 2022 – subsidie voor scholing via UWV-portal