De top drie van arbeidsrisico’s: werkdruk, fysieke belasting en klimaat op het werk (tocht, hitte en kou).
De resultaten in het kort:
- Werkenden in Nederland hebben met name last van werkdruk, klimaat op het werk (hitte, kou en tocht) en lichamelijke belasting. En zij vinden dat deze arbeidsrisico’s onvoldoende worden aangepakt door hun werkgever (respectievelijk 42 procent, 42 procent en 36 procent);
- 1 op de 5 werkenden ervaart zware emotionele belasting op het werk als probleem;
- ongeveer 1 op de 5 werkenden heeft last van ongewenst gedrag op het werk;
- zo’n 1 op de 5 werkenden ervaart lawaai op het werk als een probleem dat moet worden aangepakt;
- van de mensen die aan een beeldscherm werken, ervaart 1 op de 3 dat als een probleem;
- ongeveer 1 op de 4 blootgestelde werkenden aan gevaarlijke stoffen en 1 op de 4 blootgestelden aan gevaarlijk werk en/of machineveiligheid ervaren dat als een probleem dat moet worden aangepakt;
- drie kwart van de respondenten zegt dat een of meerdere arbeidsrisico’s op het werk een probleem vormen, omdat werkgevers hen onvoldoende beschermen;
- de mensen die werkdruk als probleem ervaren, zeggen dat ze vooral veel en snel moeten werken (meer dan 70 procent). Ook kan een groot deel van de mensen (60 procent) met werkdruk het werktempo (meestal) niet zelf regelen. Het werktempo wordt bepaald door regels en procedures (43 procent), allerlei targets, doelen en deadlines (41 procent) en het aantal bestellingen, klantvragen en contacten (35 procent).
Daarnaast komt uit het onderzoek dat circa de helft van de ondervraagden zegt het werk, gezien de arbeidsomstandigheden, niet tot hun pensioenleeftijd te kunnen doen. 47 procent van de mannen denkt zijn pensioen op deze manier niet gezond te kunnen halen, bij vrouwen is dat zelfs 57 procent.
Een op de vijf jongeren geeft aan afgelopen jaar een ongeluk te hebben gehad op het werk. Jongeren hebben afgelopen jaar vaker dan ouderen een ongeluk gehad op het werk, variërend van een lichte beknelling van een vinger tot ernstiger letsel.
Emotioneel zwaar werk
Vrouwen hebben vaker moeite werk en privé in balans te houden door het werk. Mensen uit de zorg hebben het meest te maken met werkdruk, emotioneel zwaar werk en ongewenst gedrag op het werk. Maar ook een grote (corona)besmettingskans, lichamelijke belasting en warmte, kou en tocht eisen hun tol. Dat laatste speelt in alle sectoren. Een op de drie werkenden voelde zich het afgelopen jaar ziek door het werk.
Last van werkdruk
42 procent van de ondervraagden heeft last van werkdruk. Dat geldt vooral voor mensen die gebrek aan zeggenschap en autonomie ervaren, omdat ze het werktempo niet zelf kunnen regelen, of altijd beschikbaar moeten zijn. Ook technische innovatie heeft invloed. Mensen moeten hierdoor vaak sneller werken en hun prestaties worden continu gemonitord. Ook het opknippen van werk in saaiere eentonige handelingen is slecht voor de gezondheid.
Corona
Tijdens de uitvoering van het onderzoek overspoelde de tweede coronagolf Nederland. Logischerwijs brengt de enquête daardoor ook de gevolgen van COVID-19 als arbeidsrisico in beeld en de doorwerking daarvan in andere arbeidsrisico’s:
- 1 op de 3 respondenten noemt corona spontaan als dé arbokwestie waar men het meest last van heeft;
- bijna een derde van alle respondenten voelt zich vaak of altijd onveilig op het werk vanwege corona;
- 4 op de 5 zeggen dat er in hun bedrijf een coronaprotocol is; in viervijfde van die bedrijven wordt ook volgens dat protocol gewerkt;
- van de werknemers bij bedrijven zonder coronaprotocol, zegt meer dan de helft dat de werkgever onvoldoende beschermende maatregelen treft.
Arbomaatregelen
Uit de antwoorden op vragen over getroffen arbomaatregelen en arbeidsgerelateerde zorg blijkt dat werkgevers nogal eens verzuimen om wettelijk verplichte maatregelen te treffen:
- minder dan 40 procent van de werkenden zegt voorlichting over de risico’s van het werk te krijgen;
- circa 35 procent krijgt geen Periodiek Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek waar dat wel zou moeten;
- van de bevraagde OR-leden in het onderzoek zegt slechts de helft dat het bedrijf waar ze werken, beschikt over een RI&E met een Plan van Aanpak voor alle prioritaire risico’s;
- in 15 procent van de bedrijven is de OR/PVT niet gevraagd om de verplichte instemming met het contract met arbodienst en/of bedrijfsarts en in 20 procent van de bedrijven niet om instemming met de persoon van de preventiemedewerker.
Wat wil de werkende?
Werkenden vinden dat er met voorrang meer aandacht moet komen:
- voor de aanpak van werkdruk (over alle sectoren heen) (en van emotioneel zwaar werk in de zorg);
- voor de aanpak van warmte, kou en tocht op het werk (over alle sectoren heen);
- voor de aanpak van lichamelijke belasting en beeldschermwerk (in meerdere sectoren).
Daarbij vinden werkenden het hoog tijd dat werkgevers ertoe worden aangezet dat ze (eindelijk) gaan doen wat ze al verplicht zijn volgens wet en cao: hun verantwoordelijkheid nemen in het zorgen voor veilig en gezond werk.
Bron: FNV