Dit blijkt uit nieuw onderzoek van het College voor de Rechten van de Mens.
Ten opzichte van de vorige meting van het College uit 2016, is in de aard en omvang van (vermoedelijke) zwangerschapsdiscriminatie in Nederland weer niets gewijzigd.
Het College constateerde in 2016 ook al geen verandering in vergelijking met de resultaten uit het eerste onderzoek over dit onderwerp uit 2012. Daarmee is zwangerschapsdiscriminatie op de Nederlandse arbeidsmarkt in de afgelopen acht jaar een onverminderd groot probleem gebleven. Meer inzet is nodig om dit vastzittende probleem aan te pakken.
Onderzoek
Het College heeft in het onderzoek Zwanger en werk: dat baart zorgen 1.150 vrouwen die actief zijn op de arbeidsmarkt en in de afgelopen vier jaar een kind kregen, gevraagd of zij bepaalde situaties op of bij het zoeken naar werk hebben meegemaakt, die verband houden met hun zwangerschap of moederschap. Daaruit blijkt dat in alle fases van het arbeidsproces vrouwen een groot risico lopen om te worden gediscrimineerd als gevolg van zwangerschap.
Feiten en cijfers:
- 1 op de 5 vrouwen werd afgewezen bij sollicitaties vanwege zwangerschap, moederschap of kinderwens (bij 1 op de 10 sollicitanten werd dit zelfs expliciet gezegd).
- 1 op de 3 (34 procent) vrouwen die op het punt stonden een nieuw contract te ondertekenen, zag dat contract vanwege haar zwangerschap op het laatste moment nog aangepast worden of geheel van tafel verdwijnen.
- Bijna de helft (49 procent) van alle vrouwen met een tijdelijk contract wordt (vermoedelijk) benadeeld indien dat contract afloopt tijdens of vlak na de zwangerschap. Deze vrouwen zagen hun contract vanwege hun zwangerschap of nieuw moederschap niet worden verlengd, of in sommige gevallen niet worden omgezet naar een vast contract.
- Een kwart (26 procent) van alle werknemers die zwanger worden, wordt (vermoedelijk) gediscrimineerd bij de arbeidsvoorwaarden. Ze lopen promoties, salarisverhogingen of bonussen mis, mogen geen opleidingen volgen, of hebben problemen met de afspraken over het zwangerschapsverlof en de terugkeer op het werk na het bevallingsverlof.
- 34 procent van de vrouwen die vermoedelijk zijn gediscrimineerd, weet hun ervaringen als discriminatie te identificeren. Zwangerschapsdiscriminatie wordt slecht herkend.
- Slechts 11 procent van de werk(zoek)ende vrouwen die zich gediscrimineerd voelen, trekt ergens aan de bel.
Negatieve impact
Meer dan een kwart van de werkende en werkzoekende vrouwen met een kind zegt dat hun zwangerschap en/of moederschap – al dan niet vanwege discriminatie – een negatieve impact heeft gehad op hun werkleven. Een op de acht vrouwen die een kind kregen, zegt bijvoorbeeld een achterstand in haar carrière te hebben opgelopen ten opzichte van collega’s.
Aanbevelingen
Het College doet aanbevelingen aan de Rijksoverheid, werkgevers en zwangere werknemers. Er is meer inzet nodig om dit vastzittende probleem aan te pakken.
Het College beveelt de Rijksoverheid (specifiek het ministerie van Sociale Zaken) aan om zo snel mogelijk naleving van gelijkebehandelingswetgeving te bevorderen om zwangerschapsdiscriminatie te bestrijden.
Adriana van Dooijeweert, voorzitter van het College voor de Rechten van de Mens:
‘Werkgevers moeten hierbij handvatten hebben om goed op de hoogte zijn van de wetgeving en geholpen worden om op de werkvloer het gesprek te voeren over waar je tegen aan loopt bij het combineren van zwangerschap en werk.’
Daarnaast wordt van de overheid gevraagd om zelf het voortouw te nemen om voorlichting over zwangerschap en werk voor werkgevers en werknemers te verbeteren.
Maatregelen die de afgelopen jaren zijn genomen om informatievoorziening over zwangerschap en werk voor vrouwen te verbeteren, hebben volgens dit onderzoek nog niet het gewenste effect. Zwangere vrouwen vormen een complexe groep om te bereiken; elk jaar is er weer een nieuwe generatie aanstaande moeders.
Het College geeft in de publicatie Zwanger en werk een overzicht van de veel voorkomende valkuilen waarbij werkgevers het risico lopen zich schuldig te maken aan zwangerschapsdiscriminatie en geeft daarbij tips om zwangerschap en werk goed te laten verlopen.
Strengere handhaving
Vakbond FNV herkent de signalen en roept op tot strengere handhaving op deze vorm van discriminatie. De tijd dat de overheid zich voornamelijk focust op voorlichting, vindt de vakbond inmiddels ‘jaren voorbij’.
Judy Hoffer, dagelijks bestuurslid FNV:
‘De cijfers laten geen twijfel. Gelijkheid op de arbeidsmarkt is absoluut nog geen gelopen race. Dat zie je niet alleen in het loonverschil tussen mannen en vrouwen, maar ook met zaken als zwangerschap. Er moet strengere handhaving komen om dit probleem met de wortel uit te roeien. Werkgevers kunnen er nu te makkelijk mee wegkomen zolang ze niet worden geconfronteerd met de consequenties van hun handelen.’
Ook FNV ontvangt regelmatig meldingen van zwangerschapsdiscriminatie, zoals het missen van salarisverhoging, het niet terug mogen naar de eigen functie na verlof en bezwaren van werkgevers rondom kolven. Vooral het niet verlengen van tijdelijke contracten van zwangere werknemers is de afgelopen maanden flink gestegen.