Het College voor Rechten van de Mens geeft een overzicht met praktische informatie over wat de werkgever moet weten over zwangerschap en werk, welke valkuilen je moet vermijden en hoe je dit aan moet pakken.
Zwangerschapsdiscriminatie komt veel voor in Nederland: 43 procent van de vrouwen op de arbeidsmarkt die een kind krijgen, maakt situaties mee die duiden op discriminatie vanwege zwangerschap of recent moederschap. Dit is in strijd met de wet.
Wetgeving
De Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen (WGB) biedt ruime bescherming aan vrouwen om niet vanwege zwangerschap of moederschap (of kinderwens) te worden benadeeld bij het (zoeken naar) werk.
Zwangerschap en moederschap mogen niet in het nadeel van de vrouw werken bij:
- sollicitaties;
- het aanbieden van een contract;
- verlof;
- terugkeer na verlof;
- promoties, salaris;
- opleidingen, cursussen;
- functioneringsbeoordelingen;
- het indienen van klachten;
- bejegening van leidinggevenden en collega’s; en
- beëindiging van arbeidsrelaties (vaste én tijdelijke contracten, arbeidsbemiddeling, vrije beroep et cetera).
Daarnaast is er wetgeving voor:
- extra rustpauzes;
- doorbetaalde zwangerschapsonderzoeken;
- borstvoeding en kolven onder werktijd;
- bescherming tegen werken onder gevaarlijke werkomstandigheden en tijdens nachtdiensten;
- opties om minder uren te werken en ouderschapsverlof.
Zwanger en ziek
Ook ziekte als gevolg van zwangerschap valt onder de wettelijke bescherming, dus verminderde inzetbaarheid als gevolg hiervan mag niet in het nadeel werken van de vrouw, zoals hierdoor een periodieke salarisverhoging mislopen.
Plichten werknemer
De werkgever mag van een werknemer die zwanger wordt verwachten dat zij een aantal plichten vervult, zoals het tijdig verkondigen van de zwangerschap. Dit mag tot drie weken voor de beoogde ingangsdatum van het zwangerschapsverlof, maar gebeurt bij voorkeur eerder zodat de werkgever alles hierbij ruim op tijd kan regelen.
De werkgever en werknemer maken verder samen afspraken over het verlof en de terugkeer.
Valkuilen vermijden
Vermijd de volgende valkuilen:
- Begin bij sollicitaties niet over de thema’s zwangerschap, moederschap en kinderwens.
Het is niet toegestaan deze informatie mee te wegen in de beslissing een kandidaat wel of niet af te wijzen. - Financiële motieven mogen geen rol spelen in het verkiezen van mannen boven vrouwen in personeelsbeleid.
Verminderde inzetbaarheid als gevolg van (ziekte vanwege) zwangerschap mag er niet toe leiden dat vrouwen een baanaanbod, contractverlenging, beloning, opleiding et cetera mislopen. Eventuele resterende financiële gevolgen van tijdelijke afwezigheid van een zwangere werknemer die het UWV niet vergoedt, zijn een last die werkgevers zelf moeten dragen. - Een tijdelijk contract niet verlengen (mede) vanwege een zwangerschap is niet toegestaan.
Dit geldt ook voor contracten in de proeftijd. Een contract aanbieden dat pas na het bevallingsverlof ingaat, is ook een vorm van zwangerschapsdiscriminatie. Net als besluiten iemand geen vast contract, maar een verlengd tijdelijk contract te geven.
Hoe pak je dit aan?
- Faciliteer een omgeving op de werkvloer waar zwangerschap en werk bespreekbaar is.
- Inventariseer waar de behoefte ligt van werknemers die zwanger worden om hun werk goed te kunnen blijven uitvoeren.
- Maak een concreet persoon of orgaan hiervoor verantwoordelijk. Werknemers zitten in een afhankelijkheidsrelatie en zullen uit angst voor sancties niet altijd zelf aan de bel durven trekken bij problemen.
- Informeer werknemers over hun rechten en plichten en maak het gesprek over zwangerschap en werk mogelijk.
Deze maatregelen zijn niet alleen nodig om zwangerschapsdiscriminatie te voorkomen, maar passen ook bij goed werkgeverschap.
Zwanger en werk – hoe maak je die combinatie als werkgever mogelijk?
Lees meer op mensenrechten.nl/zwangerschap-en-werk