De Kennisgroep formeel recht van de Belastingdienst heeft de vraag beantwoord of een kennisgroepstandpunt als “nieuw beleid” kan worden aangemerkt.
Een kennisgroepstandpunt vormt beleid. Het uitgangspunt is dat een verzoek om ambtshalve vermindering wordt afgewezen op grond van nieuw beleid als het kennisgroepstandpunt nog niet gold op het moment dat de belastingaanslag waarvan vermindering wordt gevraagd onherroepelijk werd.
Bij de uitvoering van wet- en regelgeving staat de Belastingdienst dagelijks voor keuzes bij de toepassing hiervan op individuele belastingplichtigen. Als daarbij vragen opkomen over hoe het recht moet worden uitgelegd en toegepast, kan een zogenoemde kennisgroep op het gebied van de rechtstoepassing van de Belastingdienst hierover een standpunt innemen. Een standpunt van de kennisgroep is bindend voor de inspecteur.
Kennisgroepstandpunten worden sinds 30 maart 2023 gepubliceerd op de website kennisgroepen.belastingdienst.nl. Deze standpunten gelden vanaf het moment van vaststelling.
De vraag is opgekomen of een kennisgroepstandpunt als nieuw beleid, zoals bedoeld in paragraaf 23, achtste lid, onderdeel b, van het Besluit Fiscaal Bestuursrecht (BFB) en in artikel 45aa, onderdeel c, van de Uitvoeringsregeling inkomstenbelasting 2001 (UR IB 2001) kan worden aangemerkt, dat aan een ambtshalve vermindering in de zin van artikel 65 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) en artikel 9.6 van de Wet inkomstenbelasting 2001 (Wet IB 2001) in de weg staat.
Vraag en antwoord
Kwalificeert een kennisgroepstandpunt als nieuw beleid zoals bedoeld in paragraaf 23, achtste lid, onderdeel b, BFB en artikel 45aa, onderdeel c, UR IB 2001?
Ja.
Uitzondering: in lijn met eerdere gedragslijn
Het komt regelmatig voor dat een kennisgroepstandpunt wordt gevolgd door een beleidsbesluit. Ook komt het voor dat er een interne vaste gedragslijn is en dat er vervolgens een kennisgroepstandpunt wordt gepubliceerd op de website. Voor belastingaanslagen en beschikkingen die op het moment van dat laatste kennisgroepstandpunt reeds onherroepelijk zijn, vormt dat kennisgroepstandpunt nieuw beleid. Dat bewuste standpunt gold immers nog niet op dag voorgaande aan het onherroepelijk worden van die belastingaanslagen en beschikkingen (toetsingsmoment voor ambtshalve vermindering).
Dit neemt echter niet weg dat een verzoeker zich met succes kan beroepen op de eerdere vaste gedragslijn die gold vóór het onherroepelijk worden van de belastingaanslagen en beschikkingen en daarmee alsnog een ambtshalve vermindering kan bereiken. Daarnaast zal de inspecteur die eerdere vaste gedragslijn ambtshalve moet toepassen.
Uitzondering: afwijkende regeling
Een andere – voor de hand liggende reden – om een verzoek om ambtshalve vermindering toe te wijzen bij nieuw beleid is als de Staatssecretaris van Financiën op dit punt een afwijkende regeling heeft getroffen.
Uitzondering: HR 26 april 2024, ECLI:NL:HR:2024:667
Hoewel het arrest ging over nieuwe jurisprudentie, kan de door de Hoge Raad neergelegde lijn ook worden doorgetrokken naar de situatie van nieuw beleid. De inspecteur kan niet met een beroep op nieuw beleid weigeren een belastingaanslag ambtshalve te verminderen, als hij bij het opleggen van die belastingaanslag is uitgegaan van een rechtsopvatting waarvan hij redelijkerwijs niet mocht menen dat die juist was.
