Sinds de invoering van de Wet arbeidsmarkt in balans (WAB) zijn er geluiden dat pgb-houders knelpunten ervaren met deze wet. De knelpunten voor pgb-houders kunnen voor het kabinet aanleiding zijn om aanpassing van de regelgeving (voor deze specifieke groep) te overwegen. Hierbij is niet alleen het perspectief van de pgb-houders (de werkgevers), maar ook dat van de zorgverleners (de werknemers) relevant om mee te nemen.
Het ministerie van Sociale Zaken wil graag weten wat de ervaringen van deze werknemers zijn, om het werknemersbelang bij het aanpakken van de knelpunten voldoende te kunnen waarborgen. Hier is onderzoek naar gedaan.
Het doel van dit onderzoek is om inzicht te krijgen in de ervaringen van zorgverleners die werken
op basis van een oproepovereenkomst of een arbeidsovereenkomst voor een vast aantal uren bij pgb-houders met de (nieuwe) regels van de WAB.
De WAB is op 1 januari 2020 in werking getreden. Onderdeel van deze wet is dat werknemers die op oproepbasis werken meer rechten krijgen. Zo moeten werkgevers bijvoorbeeld sinds 2020 oproepkrachten minstens 4 dagen van tevoren oproepen voor werk. Als de werkgever een oproep binnen 4 dagen afzegt, heeft de oproepwerknemer recht op loon over de uren die afgezegd zijn. Ook moeten werkgevers oproepkrachten na 12 maanden een vaste arbeidsomvang aanbieden naast nog een aantal andere maatregelen.
Knelpunten oproepkracht
Per Saldo, de belangenvereniging van mensen met een persoonsgebonden budget (pgb), heeft aangegeven dat zij de nieuwe oproepmaatregelen moeilijk uitvoerbaar vindt voor budgethouders die zorgverleners op oproepbasis in dienst hebben. Op basis van deze signalen zijn gesprekken gevoerd met Per Saldo en het ministerie van Volksgezondheid. Gezamenlijk is besloten te onderzoeken welke knelpunten zorgverleners ervaren in hun werk op oproepbasis en hoe zij de nieuwe regels ervaren.
Recht op minstens 3 uur loon als oproepwerknemer wordt opgeroepen
3-uurscriterium
De bekendheid met de regels die gelden voor oproepwerknemers kan nog verbeterd worden, met name met betrekking tot het 3 uurs-criterium. Deze regel waarbij oproepwerknemers recht hebben op ten minste 3 uur loon als ze worden opgeroepen bestaat al sinds 1996, maar is niet goed bekend en wordt ook niet altijd nageleefd.
Met de WAB zijn aanvullende regels in werking getreden. Deze regels over de vierdagentermijn en met name het aanbod van het contract met vaste uren 12 maanden hebben een grotere bekendheid.
Overigens blijkt uit het onderzoek dat een groot deel van de zorgverleners een vrijwel constant aantal uren per week werkt op vaste dagen.
Administratieve rompslomp
Het rapport laat zien dat er weinig problemen rondom de WAB voor zorgverleners zijn.
Daarnaast is aan pgb-zorgverleners die op oproepbasis werken gevraagd naar algemene knelpunten die zij ervaren in hun werk. Hierbij wordt vooral ‘administratieve rompslomp’ genoemd die in de praktijk voor ergernis zorgt.
Bij ziekte van de budgethouder is er soms extra zorg nodig, maar daar is in de praktijk het budget niet op geënt, evenals bij vakantie. Toch blijkt uit het onderzoek dat de budgethouder en zorgverlener er vaak onderling wel uitkomen.
Op basis van dit onderzoek kan samen met werkgevers en werknemers verkend worden hoe de knelpunten in de praktijk geadresseerd kunnen worden, rekening houdend met de belangen van beide partijen.
Transparant en voorspelbaar
Belangrijk is dat de te implementeren Richtlijn transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden beperkingen aanbrengt in de mogelijke oplossingsrichtingen. Zo vereist deze richtlijn een redelijke aankondiging vooraf van de te werken uren voor werknemers met variabele werkuren implementeren en hoort er een schadevergoeding te zijn bij te late afzegging van deze oproep.
Kamerbrief aanbieding onderzoek ervaringen van pgb-zorgverleners met de Wet arbeidsmarkt in balans