Werkgevers zijn er verantwoordelijk voor dat werknemers in gezonde, veilige en eerlijke omstandigheden hun werk kunnen uitvoeren. Dat houdt in dat werkgevers onder meer moeten zorgen voor het juiste loon en fatsoenlijke arbeidstijden, maar ook maatregelen moeten nemen om het risico op besmetting met SARS-CoV-2 (coronavirus) te voorkomen of te beperken, aldus minister Koolmees.
De minister vindt het zorgelijk dat de Inspectie SZW bij zeven op de tien distributiecentra die zijn gecontroleerd, heeft geconstateerd dat de wet- en regelgeving die hierop van toepassing is, wordt overtreden.
Inspectie SZW
De aanpak van de Inspectie SZW is gericht op gedragsverandering bij bedrijven en werknemers om
de risico’s door corona te verkleinen. Handhaving is daar een onderdeel van. Onderdeel van deze aanpak is ook om indien nodig ter plaatse te inspecteren.
In 2020 zijn er ruim tweehonderd bedrijven in de distributie gecontroleerd, waarbij ook overtredingen op grond van de Arbowetgeving zijn geconstateerd. Waarschuwingen of eisen tot verbetering zijn gegeven.
Coronagerelateerde overtreding
Bij circa veertig bedrijven was sprake van een coronagerelateerde overtreding. De overtredingen die de Inspectie SZW heeft aangetroffen in verband met corona hebben vooral betrekking op de
situatie waarin het risico op blootstelling aan SARS-CoV-2 niet is opgenomen in de RI&E en er onvoldoende maatregelen worden genomen om besmetting te voorkomen conform de abeidshygiënische strategie. Dit betekent dat organisatorische beheersmaatregelen, zoals het houden van 1,5 meter afstand, voorrang moeten hebben op het toepassen van individuele beheersmaatregelen, zoals persoonlijke beschermingsmiddelen.
Gezonde en veilige werkomstandigheden
De norm is dat iedereen thuiswerkt, waar dat kan. Waar thuiswerken niet mogelijk is, zoals in distributiecentra, is het van groot belang dat op de werkvloer de COVID-maatregelen door iedereen worden toegepast. Op basis van de Arbowet is de werkgever verantwoordelijk voor gezonde en
veilige werkomstandigheden.
Voor werkgevers die de regels op de werkvloer overtreden, heeft de Inspectie SZW verschillende mogelijkheden om handhavend op te treden. Naast het geven van een waarschuwing of een eis tot naleving, kan de Inspectie SZW sinds december 2020 via de Tijdelijke wet maatregelen Covid-19 ook de werkzaamheden stilleggen of een bestuurlijke boete opleggen. De werkzaamheden mogen dan pas weer worden hervat, zodra er sprake is van een gezonde en veilige werkomgeving.
Melden blijft van groot belang om op te kunnen treden tegen werkgevers die niet de vereiste maatregelen nemen. De Inspectie SZW heeft een meldpunt voor meldingen over corona in relatie tot werk, arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden.
Besmettingen
Onvoldoende maatregelen om het risico met besmetting met SARS-CoV-2 op de werkvloer te voorkomen of te beperken, draagt bij aan het aantal besmettingen in Nederland. De werksetting blijkt echter uit cijfers van het RIVM, vergeleken met de thuissituatie en bezoek thuis, een beduidend kleinere bron van besmetting dan de thuissfeer. Het is niet mogelijk deze cijfers verder uit te splitsen naar type
werklocatie, zoals distributiecentra, aangezien dit niet bijgehouden wordt in de besmettingscijfers.
Medewerkers en dus ook arbeidsmigranten die klachten hebben, passend bij SARS-CoV-2, moeten zich laten testen en thuisblijven tot de testuitslag bekend is en zij niet langer besmettelijk zijn.
Als het vermoeden bestaat dat medewerkers niet thuisblijven bij klachten is het verstandig om dit te melden bij het meldpunt van de Inspectie SZW.
De inzet van Inspectie SZW leidt tot het nemen van maatregelen door de werkgevers, zo ook maatregelen om besmetting met SARS-CoV-2 te voorkomen.
In het geval van SARS-CoV-2 heeft het grootste deel van de werkgevers (90 procent) de problemen opgelost, soms na een waarschuwing of een eis van de Inspectie. Een klein deel van de coronameldingen leidt tot handhaving, zoals een tijdelijke stillegging van werkzaamheden of een boeterapport.
Werkgevers moeten de ernst van de situatie inzien en blijvend zorgen voor gezonde, veilige en eerlijke arbeidsomstandigheden. De Inspectie SZW voert ook in 2021 controles uit in deze sector.
Daarnaast heeft de Inspectie SZW via de Tijdelijke wet maatregelen covid-19 meer bevoegdheden om op te treden tegen werkgevers die niets doen om het risico op besmetting met SARS-CoV-2 te voorkomen.