Op dit moment is de verwachting dat de verkoop van nieuwe emissievrije personenauto’s in 2020 niet buiten de vastgestelde ‘hand aan de kraan’- bandbreedte zal vallen.
In het Klimaatakkoord is een pakket aan maatregelen afgesproken, waaronder een pakket ter stimulering van emissievrije personenauto’s. Daarbij is aangegeven dat jaarlijks een ijking van het stimuleringspakket plaatsvindt om de ‘hand aan de kraan’ te houden en over- of onderstimulering te voorkomen. De brief van de staatssecretaris informeert over de eerste ijking.
‘Hand aan de kraan’-systematiek
In de Kamerbrief ‘Stimuleringspakket elektrisch rijden: “hand aan de kraan” systematiek’ is eerder uitgewerkt hoe invulling te geven aan de afspraken uit het Klimaatakkoord om de ‘hand aan de kraan’ te houden.
Samengevat komt het erop neer dat ieder jaar op basis van de eerste 4 maanden in jaar t (nu 2020) en de realisatie van jaar t-1 (nu 2019) een raming wordt gemaakt voor het aantal emissievrije nieuwverkopen in jaar t (nu 2020).
Bandbreedte
Het kabinet heeft aan het voorspelde ingroeipad uit het Klimaatakkoord tot en met 2024 een symmetrische bandbreedte van 30.000 emissievrije nieuwverkopen vastgesteld.
De ondergrens ligt daardoor 15.000 personenauto’s onder het ingroeipad van het Klimaatakkoord en de bovengrens is vastgesteld op 15.000 personenauto’s boven het ingroeipad.
Emissievrije personenauto’s
In het Klimaatakkoord wordt de stimulering specifiek gericht op volledig emissievrije personenauto’s. De ‘hand aan de kraan’ heeft daarom ook specifiek betrekking op de volledig emissievrije personenauto’s.
Indien de raming in het jaar t (nu 2020) buiten de vastgestelde bandbreedte valt waarbinnen het
ingroeipad mag fluctueren en er – na nadere analyse – sprake is van een structurele afwijking, dan kan een besluit worden genomen om het stimuleringsbeleid bij te sturen. Dit om eventuele over- of onderstimulering te voorkomen.
Ontwikkelingen t/m 2019
De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft samen met Revnext in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een trendrapport opgesteld van de Nederlandse markt van personenauto’s.
In het Trendrapport wordt teruggeblikt op de feitelijke ontwikkelingen tot en met 2019. Het aantal nieuw verkochte emissievrije personenauto’s groeide sterk en verdubbelde in 2019 ten opzichte van het jaar ervoor naar ruim 60.000. Het aandeel van de emissievrije personenauto’s in de totale nieuwverkoop bedroeg in 2019 hierdoor 14 procent. Tegelijkertijd veranderde ook de samenstelling van de nieuw verkochte emissievrije personenauto’s.
Cap in bijtelling
Door de invoering van de ‘cap’ in de bijtelling (de catalogusprijs waarover de korting in de bijtelling geldt) en de marktintroductie van emissievrije auto’s met een hoge actieradius in het D-segment, werden in 2019 namelijk bijna geen emissievrije auto’s uit het duurdere E-segment meer verkocht.
Eindejaarspiek
Tot slot was in december 2019 een eindejaarspiek zichtbaar die grotendeels verklaard kan worden doordat in 2020 de ‘cap’ verlaagd is en het bijtellingspercentage verdubbeld is van 4 procent naar 8 procent (ten opzichte van de 22 procent gewone bijtelling).
In alle segmenten is in december 2019 een piek te zien als anticipatie op de verhoging van het bijtellingspercentage. De piek is het grootst in het D-segment door de verlaging van de ‘cap’. Daarnaast speelde de grote populariteit van de Tesla Model 3 een rol in combinatie met de grote volumes die op tijd geleverd konden worden in Nederland.
Coronacrisis
De wereldwijde economie heeft door de coronacrisis een grote klap gekregen. Dit heeft ook zijn weerslag op de Nederlandse automarkt. De diepte van de impact is erg onzeker.
Op basis van de in de CPB-scenario’s verwachte daling van het bbp en de inzichten uit de vorige crisis (2008/2009) is voor ieder scenario een inschatting gemaakt van de totale nieuwverkopen in 2020 en 2021. In alle onderzochte scenario’s ligt de totale verkoop in 2020 duidelijk lager dan het aantal
nieuwverkopen dat werd verwacht wanneer er geen coronacrisis zou zijn (circa 435.000 auto’s).
Hoewel het trendrapport laat zien dat het aandeel emissievrije personenauto’s de afgelopen twee jaar sterk is gestegen en ook de bovenkant van de bandbreedte van de trendextrapolatie (13,6 procent) indiceert dat deze trend in 2020 zou worden doorgezet, wordt het aandeel nieuw verkochte emissievrije personenauto’s gedempt door de coronacrisis:
- De verwachting is namelijk dat bij een zwaardere recessie het aandeel emissievrije personenauto’s in de totale nieuwverkopen lager zal uitvallen. Dit lager aandeel wordt verklaard door vraag- en aanbodfactoren, zoals lagere productieaantallen en werkgevers die hun leasebeleid herzien en minder investeren in het wagenpark omdat een goede kaspositie prioriteit heeft.
- Door de coronacrisis daalt de totale verkoop van nieuwe personenauto’s in 2020. Dit is relevant, omdat de ‘hand aan de kraan’- bandbreedte is gebaseerd op absolute aantallen. Voor 2020 is deze bandbreedte vastgesteld op 20.000 tot 50.000 nieuwe emissievrije personenauto’s.
In de scenario-analyse wordt het aantal verkochte nieuwe emissievrije personenauto’s geschat op circa 32.000 (scenario 4) tot 46.000 (scenario 2) in 2020.
Hierbij is rekening gehouden met de typische maandpiek in de derde maand per kwartaal en een toenemend aantal nieuwverkopen per kwartaal tussen Q1 en Q4. Daarnaast is rekening gehouden met een eindejaarspiek in december 2020, omdat per 1 januari 2021 (conform afspraken Klimaatakkoord) de korting op de bijtelling voor emissievrije personenauto’s wordt verlaagd.
Verkoopcijfers nieuwe personenauto’s
Tabel 1 laat de daadwerkelijke verkoopcijfers van nieuwe personenauto’s zien voor de eerste 8 maanden van 2020. In deze periode (2/3de van 2020) werden 22.107 nieuwe emissievrije personenauto’s in Nederland verkocht.
Tabel 1: Realisatiecijfers verkoop nieuwe personenauto’s jan-aug 2020
Jan. | Febr. | Maart | April | Mei | Juni | Juli | Aug. | Totaal | |
Totaal verkoop nieuwe personenauto’s NL | 43.913 | 29.798 | 29.405 | 15.222 | 14.751 | 24.873 | 34.623 | 26.352 | 218.937 |
Verkoop nieuwe volledig emissievrije personenauto’s NL | 1.480 | 2.775 | 3.916 | 1.551 | 1.386 | 2.821 | 3.856 | 4.322 | 22.107 |
Het aandeel van emissievrije personenauto’s in de totale nieuwverkoop bedraagt momenteel circa 10 procent (in heel 2019 14 procent).
Vermoedelijk hebben de stuntaanbiedingen van autofabrikanten de verkoop van emissievrije personenauto’s door particulieren deze zomer een extra duw gegeven. Hiermee haakten autofabrikanten in op de subsidieregeling die begin juli 2020 voor particulieren werd opengesteld en inmiddels voor het resterend deel van 2020 is gesloten.
Het verloop van de verkoop in het resterend deel van 2020 is lastig te voorspellen en afhankelijk van het onzekere verloop van de coronacrisis en de omvang van de decemberpiek.
Niet buiten bandbreedte
Vooralsnog is er echter op basis van de huidige inzichten geen aanleiding om te verwachten dat de verkoop van nieuwe emissievrije personenauto’s in 2020 buiten de vastgestelde ‘hand aan de kraan’- bandbreedte zal vallen.
Aanbiedingsbrief rapportages ‘hand aan de kraan’ – fiscale stimulering emissievrije auto’s