De werkgever heeft op grond van de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) een zorgplicht, die inhoudt dat de werkgever de werknemer in staat stelt zijn werk veilig en gezond te doen. Dit betekent dat de werkgever inventariseert welke risico’s er zijn en hoe hij deze gaat aanpakken. De werknemers moeten weten welke maatregelen er gelden en moeten zich ook houden aan de regels die opgesteld zijn.
Risico-inventarisatie en -evaluatie
De regels met betrekking tot arbeidsomstandigheden zijn verder uitgewerkt in het Arbeidsomstandighedenbesluit en de Arbeidsomstandighedenregeling. Het arbobeleid in een bedrijf staat en valt met een goede Risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E) door het bedrijf. Onderdeel hiervan is het opstellen van een aanpak om risico’s te voorkomen, te vermijden of de gevolgen te beperken.
De Inspectie SZW houdt op grond van de arbeidsomstandighedenwetgeving toezicht op ongezonde en onveilige situaties. Vanwege die wetgeving kan de Inspectie handhavend optreden om naleving te bevorderen. Dus ook bij ongezonde en onveilige situaties als gevolg van het risico op besmetting met corona. Deze verplichtingen zijn vastgelegd in artikel 3 en 5 van de Arbowet.
Twee situaties
Voor blootstelling aan het coronavirus worden twee situaties onderscheiden:
- Situaties waarbij blootstelling een direct gevolg is van de werkzaamheden die worden verricht.
- Situaties waarbij de mogelijkheid van blootstelling volgt uit het algemene besmettingsgevaar in Nederland.
1 Aard werkzaamheden
Sommige werknemers hebben door de aard van hun werkzaamheden kans op blootstelling aan het coronavirus, zoals zorgmedewerkers die werken met door corona besmette patiënten. Of werknemers die materiaal moeten verwijderen of schoonmaken dat mogelijk met corona is besmet. Voor deze groep werknemers gelden specifieke regels (regelgeving biologische agentia, hoofdstuk 4 afdeling 9 Arbobesluit). Handhaving van de Inspectie SZW vindt hier plaats op basis van dat besluit.
2 Algemeen besmettingsgevaar
Het gaat hier om overige werkplekken in bedrijven en instellingen, zoals supermarkten, distributiecentra, kantoren, bouw, landbouw, transport, metaalindustrie enzovoort. Het kan ook gaan om niet-patiëntgebonden werkzaamheden in de gezondheidszorg.
Arbobeleid
In de Arbowet staat dat de werkgever moet zorgen voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemers inzake alle met de arbeid verbonden aspecten en daartoe een beleid moet voeren (artikel 3 Arbowet). Daarnaast legt de werkgever op grond van artikel 5 Arbowet het arbobeleid vast in een RI&E. Deze RI&E bevat een beschrijving van de gevaren en de risicobeperkende maatregelen. Het coronavirus is zo’n gevaar op de werkplek.
Handhaving
Toezicht en handhaving van de Inspectie SZW zijn gericht op het zorgen voor naleving van deze wettelijke verplichtingen.
Handhaving is aangewezen als sprake is van risico op besmetting, het niet of onvoldoende nemen van maatregelen of het daarbij niet toepassen van de arbeidshygiënische strategie. Voor de Inspectie weegt mee dat de maatschappelijke gevolgen van besmetting met corona en de ongekende maatregelen die zijn genomen, het belang van het voldoen aan de zorgplicht in de Arbowet extra belangrijk is.
Zo nodig wordt een formele eis met de te treffen maatregelen opgelegd. De werkgever moet deze dan invoeren. Is een werkgever het niet eens met deze eis dan geldt de gewone bezwaar- en beroepsprocedure.
Het niet nakomen van de verplichting kan leiden tot verdere bestuurlijke maatregelen, zoals een boete en verdergaande bestuurlijke dwang om toch aan de verplichtingen te voldoen.
Bron: Inspectie SZW