De eerste openstelling van het STAP-budget is helaas niet volledig volgens planning verlopen. UWV – als uitvoerder van het aanvraagportaal – had zich voor de eerste openstelling voorbereid op grote aantallen, maar zelfs die verwachtingen werden overtroffen. Inmiddels is duidelijk geworden op welke onderdelen het aanvraagproces kan worden verbeterd. UWV is al bezig met verbetermaatregelen zodat de capaciteit voor het volgende aanvraagtijdvak kan worden uitgebreid.
Het STAP-budget (STimulering ArbeidsmarktPositie) kon op 1 maart 2022 voor het eerst worden aangevraagd. Het STAP-budget is een eigen leer- en ontwikkelbudget dat mensen kan motiveren om zich te blijven ontwikkelen en om eigen regie te pakken op hun loopbaan.
Per persoon is één keer per jaar STAP-budget te verkrijgen met een maximum van 1.000 euro (inclusief btw), zolang er budget is. Het STAP-budget wordt direct aan de opleider uitgekeerd.
In totaal is er dit jaar circa 160 miljoen euro beschikbaar voor meer dan 160.000 toekenningen, afhankelijk van de gemiddelde hoogte van het aangevraagde STAP-budget. Vanaf volgend jaar loopt dit budget op tot 200 miljoen euro verdeeld over 6 tijdvakken. Voor de uitvoering van de STAP-regeling is binnen UWV een nieuwe afdeling met ruim 100 nieuwe functies ingericht.
Budget op aan eind derde dag
Door de enorme interesse voor het STAP-budget, met pieken van boven de 50.000 belangstellenden die gelijktijdig op het aanvraagportaal wilden inloggen, zijn er bij aanvang helaas technische problemen door de overbelasting ontstaan.
De belangstelling voor het STAP-budget was enorm en heeft ondanks enkele technische problemen tot snelle uitputting van het eerste aanvraagtijdvak geleid. Aan het einde van de derde dag was het volledige budget voor het eerste aanvraagtijdvak (€ 32 miljoen) benut en waren ongeveer 35.000 aanvragen toegekend.
Deze snelle uitputting laat zien dat het STAP-budget aan de grote behoefte naar scholing voldoet. Uit de eerste resultaten blijkt dat een brede groep gebruik heeft gemaakt van het eerste tijdvak van het STAP-budget. Er is een mooie spreiding van de aanvragers in opleidingsniveau (meer dan de helft heeft een mbo-achtergrond), leeftijd (bijna een kwart is 50 jaar of ouder), werksituatie
(ook de nodige flexwerkers, zzp’ers en werkzoekenden) en sectoren (met de sector Zorg als meest voorkomende).
Het volgende aanvraagtijdvak (wederom € 32 miljoen) wordt op 2 mei 2022 opengesteld.
Aanvragen via UWV
Voor het STAP-budget is een nieuw organisatieonderdeel bij UWV met nieuwe processen en een nieuw uitvoeringssysteem ontwikkeld, waarmee de burger op eenvoudige wijze zelf publieke financiering van scholing kan gaan aanvragen. De aanvragen worden voor het overgrote deel direct via het systeem afgehandeld, waardoor burgers snel (binnen 1 dag) uitsluitsel hebben over hun aanvraag. Ook ontvangen de opleiders bij toekenning direct een bevestiging voor de betaling.
Opleiders in scholingregister
Een kleine 300 opleiders met bijna 20.000 opleidingen was op 1 maart 2022 aangesloten op het scholingsregister. In de komende periode worden veel meer opleiders aangesloten, waaronder die met een erkenning van sector- en brancheorganisaties, CEDEO-keurmerk en CPION-keurmerk.
Opleiders zijn zelf verantwoordelijk om hun scholingsactiviteiten te registreren in het scholingsregister. De opleider bepaalt dus zelf welke deel van het eigen aanbod in aanmerking komt voor STAP.
Door de toelating tot het scholingsregister van opleiders en scholingsactiviteiten via keurmerken te laten lopen, wordt toegezien op kwaliteit en arbeidsmarktgerichtheid van het aanbod. Om de kwaliteit van keurmerken, opleiders en scholingsactiviteiten te kunnen borgen is er in de eerste fase van het STAP-budget gekozen voor een ingroeimodel.
Opleiders die zijn toegelaten op basis van hun keurmerk of erkenning mogen alleen arbeidsmarktgerichte scholing opgeven in het scholingsregister.
De Toetsingskamer STAP controleert nauwgezet of de scholingsactiviteiten arbeidsmarktgericht zijn.
In plaats van fiscale scholingsaftrek
Het STAP-budget is een nieuwe regeling in plaats van de fiscale aftrek scholingskosten die per 1 januari 2022 is afgeschaft. In het najaar van 2019 is besloten tot afschaffing van de fiscale aftrek en openstelling van het STAP-budget per 2022.
Door tijdig duidelijkheid te geven konden mensen hier rekening mee houden bij het bepalen van hun scholingskeuze. Daar is op dat moment ook bekendheid aan gegeven. Eind 2021 is er opnieuw aandacht besteed aan de afschaffing van de fiscale aftrek vanaf het moment dat actief werd gecommuniceerd over de komst van het STAP-budget. Toch is duidelijk geworden dat de informatie over de afschaffing van de fiscale aftrek niet iedereen heeft bereikt. Toch is het positief dat zoveel mensen het STAP-budget, een nieuwe regeling, hebben weten te vinden
Vijf tijdvakken
Dat de middelen van het STAP-budget eindig zijn, is inherent aan een gebudgetteerde uitgavenregeling. Dit betekent dat niet iedereen die in het eerste aanvraagtijdvak het STAP-budget had willen aanvragen, hiervoor in aanmerking komt. Er zijn ruim 35.000 mensen met het STAP-budget geholpen, terwijl anderen die na 3 maart het STAP-budget wilden aanvragen tot het volgende aanvraagtijdvak op 2 mei moeten wachten. Om ervoor te zorgen dat gedurende het hele jaar scholing gevolgd kan worden en zoveel mogelijk mensen er gebruik van kunnen maken, komt het budget over het jaar verdeeld over vijf tijdvakken beschikbaar. Iedereen kan één keer per jaar STAP aanvragen.
Dit jaar kunnen in totaal circa 200.000 burgers met STAP financiering voor het volgen van scholing aanvragen.
Scholing betaald door werkgevers
Het is op dit moment te vroeg om te concluderen dat het totaal aan middelen voor het STAP-budget al dan niet voldoende is. Daarvoor zouden meer tijdvakken gevolgd moeten worden.
Daarbij moet worden opgemerkt dat het STAP-budget een aanvulling is op private middelen voor scholing en ontwikkeling. Het grootste deel van scholing voor werknemers betalen werkgevers. Het gaat om zo’n € 3,6 miljard aan directe opleidingskosten per jaar. Dit wordt gefaciliteerd door gerichte vrijstellingen voor scholingskosten voor werkgevers binnen de werkkostenregeling van de Wet op de loonbelasting 1964. Verder geven O&O fondsen jaarlijks tussen de € 100 miljoen en € 200 miljoen uit aan opleidingskosten.
Uiteraard wordt het gebruik van het STAP-budget nauwlettend gemonitord. Hierbij wordt ook gekeken naar de verdeling tussen de tijdvakken, alsmede wie er van het STAP-budget gebruik hebben gemaakt en voor welke scholingsactiviteiten.
Verbetermaatregelen
Het is vervelend dat de grote belangstelling en haperingen in het aanvraagproces tot lange wachtrijen hebben geleid. De uitvoerders van STAP, UWV en DUO, zijn meteen in actie gekomen om de ontstane problemen op te lossen.
De uitvoeringsorganisaties zijn bezig om in de aanloop naar het volgende aanvraagtijdvak van 2 mei 2022, verbetermaatregelen door te voeren zodat de benodigde capaciteit van het systeem voor het volgende tijdvak gerealiseerd is en het aanvraagproces versterkt is. Zeker als er weer grote belangstelling is voor STAP-budget, is grotere capaciteit vereist.
Brede toegankelijkheid
De bedoeling van het STAP-budget is om de publieke financiering van scholing breder toegankelijk te maken. Met name voor lage inkomens (mede vanwege de zogenoemde verzilveringsproblematiek) en voor scholing onder de € 1.000 (gangbaarder onder praktisch geschoolden), biedt het STAP-budget voordelen. Voor het STAP-budget is namelijk vooraf duidelijk hoeveel publieke financiering iemand ontvangt en hoeven de studiekosten tot € 1.000 niet te worden voorgeschoten. Ook is er geen eigen bijdrage nodig. Door het wegnemen van drempels kan een bredere doelgroep gebruik maken van de publieke financiering van scholing. De brede toegankelijkheid is terug te zien in de gebruikscijfers van het eerste aanvraagtijdvak.
Gespreid gebruik in leeftijd en opleidingsniveau
De cijfers laten een gespreid gebruik van het STAP-budget zien in zowel opleidingsniveau als leeftijd. Zo heeft 55 procent van de aanvragers maximaal een mbo-achtergrond (voor de gehele beroepsbevolking is dat 59 procent) en is 22 procent van de aanvragers 50 jaar of ouder.
Met name werkenden (80 procent) maken gebruik van het STAP-budget waarvan een aanzienlijk deel flexwerkers. Van alle werkenden die STAP hebben aangevraagd, heeft 27 procent een tijdelijk contract (beroepsbevolking: 19 procent) en 17 procent is zzp’er (beroepsbevolking: 13 procent).
Van de sectoren waarin de aanvragers werken, is de sector Zorg het grootst vertegenwoordigd met 21 procent, gevolgd door de sectoren Zakelijke dienstverlening en Informatie en Communicatie.
Extra ondersteuning bij aanvragen STAP-budget
Om praktisch geschoolden nog verder te informeren en ondersteuning te bieden bij het aanvragen van het STAP-budget, zijn er vanaf 1 april jl., flankerend aan STAP, ontwikkeladviezen ter beschikking voor mensen met ten hoogste een mbo2-diploma. Daarnaast is er tijdens het aanvraagproces ondersteuning beschikbaar via het klantcontactcentrum van UWV, via de leerwerkloketten en wordt gekeken of ook de Informatiepunten Digitale Overheid en de bibliotheken hierbij kunnen helpen. Naast ondersteuning bij een digitale aanvraag, kunnen minder digitaal vaardige burgers ook terecht bij een van de 35 werkpleinen in UWV-kantoren voor een aanvraag die door de UWV-medewerker wordt afgehandeld.
Doorontwikkeling STAP-budget
In het coalitieakkoord zijn extra middelen voor leerrechten (in totaal 4×125 miljoen euro) beschikbaar gesteld. Het principe van leerrechten houdt in dat er meer scholingsbudget beschikbaar komt voor mensen die minder initieel onderwijs hebben genoten. Voor de zomer informeert het kabinet de Tweede Kamer over de uitkomsten van de verkenning over de invulling van deze extra middelen.
In de doorontwikkeling van STAP wordt prioriteit gegeven aan de financiering van EVC-trajecten en de mogelijkheid om voor meerjarige scholingsactiviteiten een STAP-budget aan te
kunnen vragen. Voor het aansluiten van EVC-trajecten op het scholingsregister is vanwege hun specifieke karakter een aanpassing van het systeem noodzakelijk. Daarvoor was helaas meer tijd nodig om dat gereed te maken. Dat geldt ook voor de mogelijkheid tot aanvraag van meerjarige scholingsactiviteiten, die ook meer techniek vereist. De Tweede Kamer wordt nader geïnformeerd wanneer deze functionaliteiten zijn te realiseren.
Kamerbrief over verloop openstelling 1e aanvraagtijdvak STAP-budget
Kerncijfers STAP-budget: 1e aanvraagperiode 2022
Antwoorden op Kamervragen over bericht ‘Overheidswebsite plat vanwege run op aanvraag duizend euro’
Grootste groep aanvragers eerste periode STAP-budget werkzaam in de zorg