De uitwerking van de bonus voor 2021 brengt dilemma’s met zich mee. De minister schetst twee opties: alle zorgprofessionals ontvangen een lagere bonus of de groep zorgprofessionals die een bonus van netto €500 ontvangt, moet worden beperkt.
In 2020 is aan zorgprofessionals als financiële waardering voor hun inzet tijdens de coronacrisis een zorgbonus uitgekeerd. Afgelopen Prinsjesdag heeft het kabinet laten weten dat voor 2021 een bedrag van 720 miljoen euro beschikbaar gesteld wordt voor een bonus voor zorgprofessionals. Hierbij is het bedrag genoemd van netto € 500. Deze bonus is toegezegd in het verlengde van de bonusregeling 2020.
Deze regeling komt voort uit de aangenomen Kamermotie die spreekt over een blijk van waardering voor de zorgprofessionals die in de periode van 1 maart 2020 tot 1 september 2020 een uitzonderlijke prestatie hebben verricht in de strijd tegen Covid-19.
De bonusregeling is de uitwerking daarvan. Minister Van Ark informeert over de mogelijkheden voor de uitkering van de bonus 2021 aan medewerkers in de zorg.
Bonusregeling 2020
Voor 2020 was voor de uitkering van de bonus van dat jaar 1,44 mld. euro beschikbaar. Om de bonus uit te kunnen keren is een regeling gemaakt. Deze stoelt op het feit dat de overheid de bonus niet kon uitkeren, dit loopt via de werkgevers. Zij weten wie bij hen werkt en kunnen beoordelen of de medewerker valt onder de categorie die in de motie bedoeld is.
Vooraf werd ingeschat dat ongeveer 67 procent van het aantal zorgverleners in de sector zorg en welzijn naar verwachting Covid-werkzaamheden had verricht of hieraan ondersteuning had geboden.
In 2020 is door zorgaanbieders op grond van de bonusregeling voor gemiddeld circa 82 procent van de zorgverleners binnen de sector Zorg en Welzijn subsidie aangevraagd om een bonus van netto € 1.000 toe te kennen. Dit aandeel ligt daarmee ruim boven het vooraf ingeschatte aanvraagpercentage van 67 procent van het aantal zorgverleners in de sector zorg en welzijn.
Ruime overschrijding budget
Deze brede aanvraag heeft geleid tot een ruime overschrijding van het voor de bonus 2020 beschikbare budget. Het kabinet heeft daarom in 2020 moeten voorzien in een noodzakelijke ophoging van het oorspronkelijke budget van € 1,44 mld. met € 800 mln.; met het beschikbare budget van € 720 mln. voor 2021 is voor de zorgbonus een totaalbudget van € 3 mld. beschikbaar.
Nederlander betaalt €200 euro mee aan bonus
Om een beeld te krijgen van de bedragen, dit betekent omgerekend dat elke volwassen Nederlander €200 meebetaalt aan de bonus in 2020 en 2021.
Bonusregeling 2021
Nu moet de bonusregeling voor 2021 worden vastgesteld. Leidend bij de vormgeving van de regeling is, gegeven de vastgestelde begroting, om deze zo in te richten dat het beschikbare budget niet kan worden overschreden. Gegeven de demissionaire status van het kabinet betekent dit dat voor de uitvoering van de bonus 2021 conform de begroting VWS een afgebakend budget van € 720 mln. beschikbaar is.
Uitgaande van het beschikbare budget en het hoge aanvraagpercentage bij de bonusregeling 2020, vraagt de bonus 2021 een andere vormgeving om binnen het beschikbare budget te blijven. Van Ark laat de dilemma’s zien bij de uitwerking van deze aangepaste vormgeving voor de bonus 2021 en de
afwegingen die daarbij aan de orde zijn.
Referteperiode
Voor de eerste bonus was het uitgangspunt dat deze bedoeld was voor die zorgverleners die in de eerste golf – gedefinieerd als 1 maart tot 1 september 2020 – een uitzonderlijke prestatie hebben geleverd in de zorg voor Covid-19- patiënten en of de strijd tegen Covid-19.
Een periode die recht doet aan de inspanningen die na de eerste golf in de zorg zijn geleverd, is de periode die start op 1 oktober 2020 en loopt tot 15 juni 2021.
Dilemma’s t.a.v. doelgroep
Hoe hoog wordt de bonus wordt en wie kan ervoor in aanmerking komen? Daarbij zijn twee opties mogelijk:
- Optie 1: we houden vast aan een bonus van € 500 netto. Het budget is dan toereikend om aan circa 800.000 zorgverleners een bonus toe te kennen.
- Optie 2: de bonus wordt beschikbaar gesteld aan alle branches binnen de sector Zorg en Welzijn. Als iedere zorgverlener die maximaal 2x modaal verdient een bonus zou moeten krijgen, is het budget toereikend voor een netto bonus tussen de € 200 en € 240, afhankelijk van het aanvraagpercentage.
Twee belangrijke aspecten spelen een rol:
- De bonus moet een blijk van waardering zijn voor de uitzonderlijke prestatie die zorgprofessionals hebben geleverd in de zorg voor mensen met Covid-19 of in de strijd tegen het coronavirus.
- De hoogte van het beschikbare budget.
Optie 1: bonus netto €500 voor zorgverleners (tot 1,5x modaal)
Als de bonus voor 2021 wordt ingericht op basis van optie 1, is de bonusregeling als volgt vorm te geven:
- de bonus bedraagt netto €500 en is bedoeld voor zorgverleners die maximaal 1,5x modaal verdienen; en
- die werken in branches met relatief veel zorg voor Covid-19 patiënten en/of een relatief hoog ziekteverzuim met daardoor een extra hoge belasting van personeel.
Hierbij is binnen het budget ruimte om de volgende branches in de bonusregeling te betrekken: huisartsen en gezondheidscentra, UMC’s en ziekenhuizen, ambulancediensten en centrale posten, verpleging, verzorging en thuiszorg.
Een keuze voor een bonus van € 500 is gebaseerd op het gegeven dat het specifiek gaat om zorgverleners in de gekozen periode die een uitzonderlijke prestatie hebben geleverd inzake Covid-zorg. Ook komt een bonus van € 500 overeen met het bedrag dat genoemd is in de begroting.
De keuze voor deze branches betekent dat zorgverleners uit andere branches helaas niet in aanmerking kunnen komen voor bonus: de gehandicaptenzorg, de geestelijke gezondheidszorg, ggd’s, overige zorg en welzijn (excl. ambulancediensten), sociaal werk, jeugdzorg, apotheken, et cetera.
Werkgevers kunnen desgewenst wel vanuit hun reguliere beloningsbeleid aan uitzonderlijke prestaties zelf een extra beloning verbinden.
Optie 2: bonus voor alle zorgverleners, lager bedrag
Als de bonus voor 2021 wordt ingericht op basis van optie 2, wordt de bonusregeling opengesteld voor alle branches binnen de sector Zorg en Welzijn. In dat geval ziet de bonusregeling er als volgt uit:
- is bedoeld voor zorgverleners die maximaal 2x modaal verdienen; en
- die werkzaam zijn binnen de sector Zorg en Welzijn;
- het beschikbare bedrag wordt gedeeld door het aantal rechtmatige aanvragen;
- hieruit volgt dat afhankelijk van het aantal aanvragen, de bonus netto tussen de € 200 en € 240 bedraagt.
Gelet op het beschikbare budget betekent de keuze voor het sectorbreed beschikbaar stellen van de bonus, dat het nettobedrag van de bonus per zorgverlener naar verwachting daalt naar een bedrag tussen de € 200 en € 240. Dit hangt af van het aantal aanvragen.
Overige vereisten
Bij beide keuzes blijven de volgende aspecten van de regeling overeind:
- de bonus is een nettobonus, waarover de zorgaanbieder eindheffing afdraagt;
- het blijft mogelijk de bonus ook voor derden (zzp’ers, uitzendkrachten, ingehuurde schoonmakers) aan te vragen;
- de zorgaanbieder moet in het handelsregister zijn ingeschreven met een SBI-code die is opgenomen op de lijst uit de regeling. Ook moet volgens de registratie in het handelsregister sprake zijn van minimaal 2 werkzame personen – zorgverleners kunnen niet voor zichzelf aanvragen;
- de bonus moet binnen 5 maanden worden uitbetaald aan de zorgverlener;
- de verantwoordingsverplichtingen.
Vervolgplanning
Om zorgverleners zo kort mogelijk op de referteperiode de bonus uit te keren is het nodig dat uiterlijk half april een besluit wordt genomen. Na het besluit over de bonusregeling 2021 is namelijk nog circa 2 maanden nodig om de subsidieregeling uit te werken en de uitvoering in te regelen.
Als zorgaanbieders nog aan het einde van het tweede kwartaal hun aanvraag kunnen indienen, moet met de uitwerking van de regeling half april te worden gestart. Latere besluitvorming leidt ertoe dat het aanvraagloket pas na de zomer open kan en zorgaanbieders ook pas na de zomer een verzoek tot subsidie kunnen indienen.
Op basis van het totaal aan ingediende aanvragen wordt het definitieve bonusbedrag vastgesteld en wordt de subsidie aan de zorgaanbieders verleend.
Bij besluitvorming half april vindt de uitbetaling van de subsidie aan de zorgaanbieders nog in het najaar plaats. Bij latere besluitvorming schuift dit uitbetalingsmoment op naar het einde van het kalenderjaar of naar begin 2022, waarna zorgverleners nog moeten overgaan tot uitbetaling aan de zorgprofessionals.
