Drempels moeten worden weggenomen voor langer betaald doorwerken. Sommige mensen die willen doorwerken na hun pensioen, worden gehinderd door het pensioenbeding in hun cao.
Steeds meer mensen werken door na het bereiken van de AOW-leeftijd. De komende decennia stijgt het aantal mensen in de derde levensfase (deze fase begint na de pensionering) van 2,4 miljoen (2018) naar 3,2 miljoen in 2040. Het ligt voor de hand dat de bijdrage van mensen in deze levensfase ook toeneemt.
Zelfstandigen met of zonder personeel kunnen doorwerken zo lang zij willen. Mensen in loondienst hebben die mogelijkheid zeker niet altijd. Soms kan er iets geregeld worden via een uitzendbureau. Wet- en regelgeving helpen niet altijd om (gedeeltelijk) door te gaan met werken.
Flexibel pensioen
De uniforme AOW-leeftijd staat op gespannen voet met de wensen en behoeftes van de verschillende groepen mensen in de derde levensfase. Velen van hen hebben moeite met de verhoging van deze leeftijd. Tegelijkertijd zijn er mensen die na het bereiken van de AOW-leeftijd doorwerken. Onderzoek van TNO laat zien dat het vooral mensen met bovengemiddeld lage en met bovengemiddeld hoge inkomens zijn die doorwerken.10 De eerste groep werkt door vanwege financiële noodzaak, de tweede omdat het hun voldoening biedt.
Werkgevers, werknemers en de wetgever kunnen meer mogelijkheden creëren voor flexibel pensioen. Het gaat zowel om eerder of later stoppen met werken als om gedeeltelijk doorwerken. Hiervoor is aanpassing van cao’s nodig. Voor mensen met zware beroepen zou het ook financieel mogelijk moeten zijn om eerder te stoppen met werken. Voor wie dat wil, zou het tegelijkertijd eenvoudiger moeten zijn om langer door te werken.
Pensioenakkoord
In het pensioenakkoord van 2019 en ook in cao’s is aandacht voor de mogelijkheid om eerder te stoppen, vooral voor mensen met zware beroepen. In de cao voor Verpleeg-, Verzorgingshuizen en Thuiszorg van oktober 2019 bijvoorbeeld staan afspraken over maatwerk voor diegenen die vroeg met pensioen willen of na vroege pensionering in deeltijd willen blijven werken.
Pensioenbeding
Er zijn ook mensen die wel door willen werken, maar dit niet mogen en gefrustreerd zijn omdat ze moeten stoppen. Voor werknemers die onder een cao vallen, is de pensioenleeftijd doorgaans een harde grens. Dan is in de cao een pensioenbeding opgenomen. Het arbeidscontract eindigt automatisch als de werknemer de AOW-gerechtigde leeftijd bereikt.
Campagne
Een landelijke campagne vergelijkbaar met ‘Een slimme meid is op haar toekomst voorbereid’ zou kunnen helpen om vóór het bereiken van de pensioenleeftijd al na te denken over de invulling van de derde levensfase en de latere toekomst, aldus de RVS.
Aan de behoefte aan zinvol werk kan ook worden tegemoetgekomen door vormen te ontwikkelen tussen betaald en onbetaald werk. In de VS kennen ze overbruggingsbanen, banen tussen een voltijdse carrièrebaan en volledige pensionering.
Senior internship
Een andere mogelijkheid is het senior internship: jonge ouderen inzetten als ervaren tijdelijke kracht. In ruil hiervoor worden jonge ouderen, indien gewenst, beloond met een vergoeding, fiscale voordelen of andere vormen van beloning.
De derde levensfase: het geschenk van de eeuw