Medewerkers helpen bij stoppen met roken: wat kan de werkgever doen?

Vrijwel iedereen weet het: roken is ongezond. Toch roken veel Nederlanders. Roken heeft gevolgen voor de roker zelf, maar ook voor werkgevers.

Gevolgen van roken voor de gezondheid

Roken is ongezond omdat in tabaksrook veel schadelijke stoffen zitten. Toch rookt bijna een kwart van de Nederlanders (VZinfo, 2022). Rokers kunnen te maken krijgen met negatieve gevolgen voor hun gezondheid, zoals:

• grotere kans op verschillende soorten kanker;
• meer risico op ernstige ziekten, zoals de ziekte van Crohn, hart– en vaatziekten en longziekten;
• moeilijker zwanger raken;
• meer kans op infecties, zoals verkoudheid, en ontstekingen, zoals keelontsteking;
• een minder goede conditie (fitheid);
• schade aan nagels, huid en gebit.

Voordelen van stoppen met roken

Als een roker stopt met roken, levert het hem of haar veel op. Sommige positieve gevolgen van stoppen met roken zijn direct merkbaar, andere pas na een aantal maanden of jaren. Een aantal voorbeelden van voordelen bij stoppen met roken zijn:

• Meer energie
  Na drie dagen heeft iemand die is gestopt met roken meer energie en gaat ademhalen makkelijker. Een stukje fietsen of traplopen? Na een maand is de conditie (fitheid) verbeterd en gaat bewegen makkelijker.
• Longen werken beter
  Al na een aantal weken verbetert de werking van de longen. En na tien jaar is het verhoogde risico op longkanker de helft minder.
• Minder risico op ernstige ziekten
  Een ex-roker heeft minder kans op ernstige ziekten dan wie blijft doorroken. Het risico op hart– en vaatziekten daalt bijvoorbeeld met de helft. Na vijf tot vijftien jaar is het risico op een beroerte even groot als bij een niet-roker. En na vijftien jaar is het risico op hart– en vaatziekten gelijk aan dat van een niet-roker (Ikstopnu.nl, Gezondheidenwetenschap.be).

Roken, een zaak van de werkgever?

Iedereen mag zelf bepalen of hij of zij rookt. Maar roken heeft niet alleen negatieve invloed op de medewerker zelf. De werkgever kan ook te maken hebben met de negatieve gevolgen van het roken. Voorbeelden hiervan zijn:

• Rookpauzes
  Medewerkers hebben recht op pauze. Maar het kan zijn dat rokende medewerkers extra pauze nemen om te roken. Dit kost de werkgever tijd en geld. Ook kunnen niet-rokende collega’s deze extra pauzes als oneerlijk ervaren. Onderzoek laat zien dat rokers acht tot dertig minuten rookpauze per dag nemen (Trimbos, 2020).
• Minder productieve medewerkers
  Productiviteit betekent hoeveel werk iemand binnen een bepaalde tijd doet. De ene medewerker is productiever dan de andere. Uit onderzoek blijkt dat rokers gemiddeld 1,9 tot 4% minder productief zijn dan niet-rokers (Trimbos, 2020).
• Meer dagen ziek
  Rokers verzuimen meer dan niet rokers. Zij melden zich namelijk gemiddeld 2,89 dagen per jaar meer ziek. (Scandinavian Journal of Work, Environment & Health. 2019).
• Meer kosten
  Rokende medewerkers kosten de werkgever meer geld dan niet-rokende medewerkers. Dit heeft te maken met hun lagere productiviteit zijn en het hogere verzuim (Trimbos, 2020). Verzuim kan de werkgever tot wel € 400 per dag kosten.

Roken en privacy medewerker

Een werkgever kan het fijn vinden als medewerkers niet roken. Maar een werkgever mag dit niet bepalen. Roken is namelijk een privékeuze; iemand mag zelf bepalen of hij of zij rookt. Weet de werkgever niet of een medewerker rookt, dan mag hij of zij dat ook niet vragen. Dit valt namelijk onder ‘gezondheidsgegevens’ (Autoriteit Persoonsgegevens, 2015). Daarnaast mag een werkgever medewerkers niet vragen om te stoppen met roken. De werkgever mag wel ondersteunen om te stoppen met roken als medewerkers zélf aangeven te willen stoppen.

Waarom kan stoppen met roken zo lastig zijn?

Stoppen met roken kan lastig zijn. In tabaksrook zit namelijk nicotine. Deze stof is verslavend. Nicotine zorgt ervoor dat rokers steeds weer zin hebben in een nieuwe sigaret. Als iemand dan toch probeert te stoppen met roken, kan hij of zij te maken krijgen met ontwenningsverschijnselen. Dit zijn geestelijke en lichamelijke klachten die mensen ervaren als zij stoppen met een stof waaraan zij verslaafd zijn. Voorbeelden van ontwenningsverschijnselen zijn slaapproblemen, hoofdpijn of een somber gevoel. Dat maakt stoppen met roken extra lastig. Hulp en steun vanuit de werkgever kan daarom voor sommige medewerkers gewenst zijn.

Tips om medewerkers te ondersteunen bij stoppen met roken

Stoppen met roken levert dus zowel de medewerker als de werkgever voordelen op. Hoe kan de werkgever medewerkers ondersteunen bij het stoppen met roken?

• Tip 1: rookvrije werkomgeving
  Een rookvrije omgeving moedigt medewerkers aan om niet te roken. Binnen roken is volgens de wet verboden, ook in rookruimtes. Buiten roken mag wel. De werkgever kan ervoor kiezen om het hele bedrijfsterrein rookvrij te maken. Het is daarbij wel belangrijk dat dit duidelijk wordt aangegeven en dat wordt uitgelegd waarom hiervoor wordt gekozen.
• Tip 2: begeleiding bieden
  Werkgevers kunnen medewerkers begeleiding bieden, bijvoorbeeld met een coach. Deze kan een medewerker één op één of in een groep begeleiden bij het stoppen met roken. Zijn er meerdere medewerkers die willen stoppen met roken? Samen stoppen vergroot de kans op slagen. Collega’s kunnen dan elkaar steunen en motiveren. In combinatie met begeleiding kan de werkgever medicijnen en hulpmiddelen vergoeden die helpen bij het stoppen met roken, zoals nicotinepleisters of nicotinekauwgom.
• Tip 3: communiceren over de begeleiding
  De werkgever kan medewerkers laten weten dat hij voor hen klaarstaat als ze willen stoppen met roken. De werkgever kan bijvoorbeeld de aangeboden begeleiding beschrijven in het personeelshandboek, de interne nieuwsbrief en/of op een poster in de kantine. Zo kunnen medewerkers zelf bij aankloppen als zij hulp nodig hebben.
• Tip 4: steun geven
  Naast het geven van begeleiding, kan steunen ook op andere manieren. Geef bijvoorbeeld een compliment als iemand een tijdje is gestopt of spreek een medewerker moed in als het even tegenzit.
• Tip 5: afleiding bieden
  Ervaart een medewerker een moeilijk moment tijdens het stoppen? De werkgever kan afleiding bieden. Bijvoorbeeld door gezonde tussendoortjes aan te bieden. Heeft iemand trek in een sigaret, dan kan hij of zij naar bijvoorbeeld fruit of (snack)groenten grijpen. Ook beweging kan helpen, zoals een wandeling met een collega.
• Tip 6: meedoen aan Stoptober
  Daarnaast kunnen medewerkers (ook) meedoen aan de actie Stoptober. Deze actie wordt ieder jaar in oktober georganiseerd door het Ministerie van Volksgezondheid (VWS), de GGD GHOR, het Trimbos Instituut en verschillende stichtingen.

Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Ondanks dat deze informatie met de grootste zorg is samengesteld, kan het gebeuren dat bepaalde informatie niet meer actueel is.

Bron: Sazas