Het wetsvoorstel handhaving sociale zekerheid gaat over twee handhavingsonderwerpen. Allereerst de handhaving na overtreding van de inlichtingenplicht. Als iemand informatie die relevant is voor de uitkering, bijvoorbeeld als iemand gaat samenwonen of inkomen ontvangt, niet doorgeeft, overtreedt die persoon de inlichtingenplicht. Op dat moment is het sanctieregime van toepassing. Met dit voorstel wordt het sanctieregime aangepast.
Passende sanctie
Met het wetsvoorstel wordt een gereedschapskist voor het sanctieregime in de sociale zekerheid geïntroduceerd. Het is de bedoeling dat hiermee passend sanctioneren mogelijk wordt. Met andere woorden: dat een sanctie past bij wat er daadwerkelijk is gebeurd, in plaats van een systeem dat standaard uitgaat van het opleggen van een boete.
Persoonlijke omstandigheden
Daarbij wordt meer ruimte geboden om aan te sluiten bij de persoonlijke omstandigheden van burgers. Zo komen er meer mogelijkheden om te waarschuwen of geen sanctie op te leggen, en zijn er tegelijk voldoende mogelijkheden om daadwerkelijk misbruik aan te kunnen pakken. Ook zorgt de wet ervoor dat verschillende uitkeringsinstanties voortaan hetzelfde kader hanteren, waardoor mensen beter weten waar zij aan toe zijn.
Vaste boetebedragen verhogen of verlagen
Het wetsvoorstel geeft UWV, SVB en gemeenten meer bevoegdheden om een passende sanctie te kunnen opleggen. Ook worden er vaste boetebedragen voorgesteld, die verhoogd of verlaagd kunnen worden naargelang de omstandigheden dit verlangen. Verder worden de maatregelen die getroffen kunnen worden als iemand niet meewerkt aan van toepassing zijnde verplichtingen aangepast en meer gericht op het wel laten meewerken van een persoon. Zo kan er voor het opleggen van een maatregel worden gewaarschuwd en is een maatregel mogelijk terug te draaien als de persoon zijn of haar gedrag aanpast.
Uitkeringen herzien tot maximaal vijf jaar terug
Daarnaast wijzigt het wetsvoorstel de gevolgen van ernstige misdragingen jegens een ambtenaar. Dit wordt in principe in het strafrecht opgepakt, maar kan met een sanctie worden bestraft als dat om welke reden dan ook niet wenselijk is. Tot slot kunnen uitkeringen voortaan nog maar tot maximaal vijf jaar terug worden herzien. Betrokkenen hoeven daardoor hun administratie nog maar tot vijf jaar terug te bewaren. Deze termijn sluit aan bij het belastingstelsel en verlaagt daarmee administratieve lasten.
Reageren op het wetsvoorstel is mogelijk tot 6 maart 2023.
Internetconsultatie Wetsvoorstel Handhaving Sociale Zekerheid
