Staatssecretaris Van Rij van Financiën – Fiscaliteit en Belastingdienst reageert op een brief over de belastingheffing over een schadeloosstelling in de vorm van een eenmalige uitkering, omdat de werkgever te weinig pensioen toekende aan de ex-werknemer.
Eenmalige uitkering als schadeloosstelling
Een ex-werknemer ontvangt na een juridisch geschil een schadeloosstelling in de vorm van een eenmalige uitkering omdat de werkgever te weinig pensioen toekende aan de ex-werknemer. De ex-werknemer is al enkele jaren pensioengerechtigd, de schadeloosstelling ziet zowel op het verleden als op de toekomst.
Deel inkomen in hogere tariefschijf
Door de schadeloosstelling komt een deel van het inkomen van de ex-werknemer in een hogere belastingschijf/tariefschijf terecht dan het geval was geweest als het inkomen niet in één jaar maar in meerdere jaren was genoten (progressienadeel). De grootte van het progressienadeel hangt af van de
hoogte van het reguliere (pensioen)inkomen en de hoogte van de schadeloosstelling.
Middelingsregeling
In bepaalde gevallen kan de nu nog geldende middelingsregeling het progressienadeel deels wegnemen. De middelingsregeling houdt in dat het totale inkomen uit een periode van drie jaar voor de
belastingheffing in drie gelijke delen wordt verdeeld over die drie jaren.
De hogere belastingdruk bij (grote) schadeloosstellingen die in een keer worden uitgekeerd, komt ook in andere situaties voor, te denken valt aan de nabetalingen van pensioen die het ABP heeft gedaan.
Fiscaal genietingstijdstip inkomsten
De schadeloosstelling vloeit voort uit de vroegere dienstbetrekking en valt daarom onder het loonbegrip. De wetgever heeft in de Wet IB 2001 bepaald wanneer loon fiscaal wordt genoten en belast. Dit is op het moment dat het loon (i) is ontvangen, (ii) is verrekend, (iii) ter beschikking is gesteld, (iv) rentedragend is geworden of (v) vorderbaar en inbaar is geworden.
Niet belasten in jaar van nabetaling
Het belasten in de jaren voorafgaand aan het genieten van het loon is op grond van deze wet niet mogelijk. Ook nabetalingen die niet vallen onder het loonbegrip, bijvoorbeeld nabetaling van een socialezekerheidsuitkering zijn belast in het jaar waarin de nabetaling is ontvangen. De Belastingdienst kan dus op grond van de wet niet tegemoetkomen aan de wens van burgers om de nabetalingen te belasten in de jaren waar de nabetalingen op zien.
Geen hardheidsclausule
De wetgever was zich bewust van progressienadelen die kunnen optreden bij nabetalingen en vooruitbetalingen, zoals een schadeloosstelling, en heeft gekozen om naast de middelingsregeling geen andere regeling te treffen om dit nadeel weg te nemen.
De hardheidsclausule kan alleen worden toegepast als sprake is van een gevolg dat de wetgever had voorkomen als hij dat gevolg bij het maken van de wet had voorzien. Omdat bij nabetalingen en vooruitbetalingen is voorzien dat ze kunnen leiden tot progressienadelen, is er geen ruimte om de hardheidsclausule toe te passen. Dat dit in een individuele situatie door de persoon in kwestie als een hardheid of als schrijnend wordt ervaren, kan niet worden meegenomen in de beoordeling van het hardheidsclausuleverzoek.
Belastingheffing box 3
Als het bedrag van de schadeloosstelling op 1 januari van het jaar volgend op de schadeloosstelling (peildatum box 3) nog tot de bezittingen behoort, kan dit betekenen dat er box 3-heffing is verschuldigd.
Van heffing zal in elk geval geen sprake zijn als de ontvanger van de nabetaling in totaal minder vermogen heeft dan € 50.650 (bij fiscaal partners € 101.300). De bedragen zijn gebaseerd op de wettekst van 2022. De herkomst van de schadeloosstelling voor de box 3-heffing is niet relevant.
Rekening houden met belastingnadeel
De schadeloosstelling in de genoemde situatie komt voort uit een geschil met een ex-werkgever. De ex-werkgever heeft daarbij kennelijk onterecht te weinig pensioen berekend en uitgekeerd in voorgaande jaren. Als gevolg daarvan wordt nu een (groter) deel van dat inkomen belast tegen een hoog tarief.
Het belastingnadeel komt primair voort uit een private rechtsverhouding. Het ligt op de weg van partijen om bij het berekenen van de hoogte van de schadeloosstelling ook rekening te houden met een belastingnadeel (zowel het progressienadeel in het jaar van uitbetaling als de jaarlijks berekende box 3-
heffing) dat de ontvangende partij ondervindt.
Geen rol voor Belastingdienst
Een voorbeeld waarin is te zien dat een partij die de nabetaling verricht, bereid kan zijn het belastingnadeel weg te nemen, is de eergenoemde situatie waarin het ABP nabetalingen deed. Daarin is geen rol weggelegd voor de Belastingdienst. Hetzelfde geldt bij andere nabetalingen, aldus staatssecretaris Van Rij.
Kamerbrief reactie op brief over belasting op schadeloosstelling
