Het coalitieakkoord tussen VVD, D66, CDA en ChristenUnie met de titel ‘Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst’, is op 15 december 2021 gepresenteerd.
Wat staat er precies in het coalitieakkoord over arbeidsmarkt en inkomen? De voorgenomen maatregelen op een rij.
Hervormingen in de arbeidsmarkt
Het nieuwe kabinet wil een aantal grote hervormingen in de arbeidsmarkt doorvoeren, die de bestaanszekerheid van lage- en midden inkomens versterken en de lasten verlagen. Zodat werken
loont, werkgeverschap en ondernemerschap aantrekkelijk blijft, ons welzijn stijgt en personeelstekorten in vitale sectoren kunnen worden opgevangen.
Ook pakt het kabinet armoede en schulden verder aan. Het eindrapport van de commissie Regulering van Werk (commissie-Borstlap) en het hoofdstuk “Arbeidsmarkt, inkomensverdeling en gelijke kansen” uit het SER MLT-advies vormen de leidraad voor hoe de inrichting van de arbeidsmarkt van de toekomst er uit komt te zien.
Een wettelijk minimumuurloon wordt ingevoerd op basis van een 36-urige werkweek. Daarnaast wordt het wettelijk minimumloon stapsgewijs verhoogd met 7,5 procent. De koppeling met
de uitkeringen wordt in stand gehouden (de AOW uitgezonderd). Ouderen worden ontzien via een hogere ouderenkorting.
Daarnaast gaat de vergoeding van de kinderopvang voor werkende ouders in stappen omhoog naar 95 procent.
Wat kost dat?
In totaal investeert het kabinet €500 mln. per jaar in het hervormen van de arbeidsmarkt, re-integratie en het aanpakken van armoede en schulden. Ook trekt het kabinet €300 mln. per jaar uit voor lastenverlichting van het mkb via loondoorbetaling bij ziekte.
Minder verschillen vast en flex
Het kabinet verkleint de verschillen tussen vast en flex. Te veel mensen in Nederland zijn afhankelijk van tijdelijke contracten. Dit zorgt voor onzekerheid. In lijn met het SER MLT-advies worden
oproep-, uitzend- en tijdelijke arbeidscontracten beter gereguleerd.
Deeltijd-WW
Om de interne flexibiliteit en wendbaarheid van bedrijven te vergroten wordt in overleg met de sociale partners een budgettair neutrale deeltijd-WW uitgewerkt, met oog voor uitvoerbaarheid en betaalbaarheid.
Toeslagen afschaffen
Het kabinet heeft de ambitie om de toeslagen af te schaffen, zodat mensen niet meer verdwalen in ingewikkelde regelingen of te maken krijgen met hoge terugvorderingen. Deze kabinetsperiode zet het kabinet hiervoor de eerste stappen.
Belastingstelsel eenvoudiger
Daarnaast is het de ambitie het belastingstelsel te vereenvoudigen en te hervormen en zetten ook daartoe de eerste stappen.
Minimumuurloon
Het kabinet maakt werken lonender en verkleint de armoedeval. Een minimumuurloon wordt ingevoerd op basis van de 36-urige werkweek (initiatiefwetsvoorstel Gijs van Dijk (PvdA) en Maatoug
(GroenLinks), (Kamerstuk 35335)).
Minimumloon stijgt
Het kabinet verhoogt het minimumloon stapsgewijs met 7,5 procent en houdt de koppeling met de uitkeringen (behoudens de AOW) in stand om het bestaansminimum te verstevigen.
Hogere ouderenkorting
Het kabinet komt ouderen tegemoet via een hogere ouderenkorting.
Eenvoudiger huurtoeslag
Tegelijkertijd hervormt het kabinet en vereenvoudigt we de huurtoeslag door de maximale huurgrens af te schaffen en over te stappen naar een systeem van normhuren op basis van inkomen. Het kabinet zorgt dat iedereen deze hervorming kan dragen, met name de laagste inkomens.
Lastenverlichting
Hiernaast zorgt het kabinet voor lastenverlichting van €3 miljard, met name voor lage en middeninkomens, werkenden en gezinnen. Het streven is over de kabinetsperiode heen een evenwichtig en gemiddeld positief koopkrachtbeeld voor iedereen na.
Duidelijkheid voor zelfstandigen
Helderheid voor zelfstandigen. Echte zelfstandigen worden ondersteund en ondernemerschap wordt gestimuleerd. De verdere ontwikkeling van een webmodule kan bijdragen aan het vooraf
verkrijgen van zekerheid voor zzp-ers over de aard van de arbeidsrelatie.
Schijnzelfstandigheid wordt tegengegaan door betere publiekrechtelijke handhaving in het geval van het vermoeden van werknemerschap.
Arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen
Er komt een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle zelfstandigen, die zo wordt vormgegeven dat oneerlijke concurrentie en te grote inkomensrisico’s voor individuen worden voorkomen. Hiermee wordt rekening gehouden met de randvoorwaarden uit het pensioenakkoord.
Zelfstandigenaftrek teruggebracht
De zelfstandigenaftrek wordt vanaf 2023 met stappen van 650 euro teruggebracht tot 1200 euro in 2030. Zelfstandigen worden gedurende de kabinetsperiode gecompenseerd via de verhoging van de arbeidskorting.
Meer mensen naar werk begeleiden
Ondanks de grote krapte op de arbeidsmarkt, zijn er nog teveel mensen die er niet tussen komen en onnodig langs de kant staan. De komende jaren wil het kabinet daarom, samen met sociale
partners, gemeenten en het UWV, meer mensen naar werk begeleiden.
Verder gaat het kabinet meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar werk begeleiden en breidt het kabinet het aantal beschutte werkplekken uit.
Instrumenten voor om- en bijscholing
Het kabinet breidt de arbeidsmarktinfrastructuur uit om de overgang van werk-naar-werk en van uitkering-naar-werk te stimuleren. Onderdeel hiervan zijn instrumenten voor om- en bijscholing
die de overstap naar tekortberoepen ondersteunen. Opgedane ervaringen met de regionale mobiliteitsteams in de coronacrisis worden hierbij betrokken.
Permanente scholing via leerrechten
Ook bevordert het kabinet permanente scholing via leerrechten. In overleg met sociale partners wordt de beëindiging van de arbeidsovereenkomst via een van-werk-naar-werk-route uit het MLTadvies nader uitgewerkt.
Tot en met 2026 wordt 500 miljoen euro voor Leven Lang Leren beschikbaar gesteld.
Arbeidsparticipatie arbeidsongeschikten
Daarnaast neemt het kabinet maatregelen om de arbeidsparticipatie en positie van arbeidsongeschikten te verbeteren. Ook onderzoekt het kabinet – in overleg met de sociale partners – hoe ‘hardheden’ in de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) hervormd kunnen worden met oog voor uitvoerbaarheid, betaalbaarheid en uitlegbaarheid.
Tweede spoor in tweede jaar ziekte
Bij ziekte is de inzet primair gericht op herstel en terugkeer van de werknemer. Om de loondoorbetaling bij ziekte te verbeteren, richt de re-integratie zich in het tweede jaar – in lijn met het SER-advies – in principe op het tweede spoor, waarbij de instroom in de WIA zoveel mogelijk wordt beperkt. Hiervoor wordt structureel 310 miljoen euro gereserveerd.
Bijverdiengrenzen Participatiewet
Het kabinet verruimt de bijverdiengrenzen in de Participatiewet en samen met gemeenten zorgt het kabinet ervoor dat mensen die langdurig in de bijstand zitten actief worden benaderd en worden ondersteund en gestimuleerd naar werk.
Actieve rol uitkeringsgerechtigden
Het kabinet vraagt daarbij ook een eigen actieve rol van uitkeringsgerechtigden. Daarbij is oog voor ieders talenten en beperkingen, werken we vanuit vertrouwen en is er ruimte voor maatwerk.
Kostendelersnorm wijzigt
Het kabinet wijzigt de kostendelersnorm zodat inwonende jongvolwassenen tot 27 jaar niet langer meetellen als kostendeler voor de uitkering van huisgenoten.
Vergoeding kinderopvang tot 95 procent
Het kabinet maakt het aantrekkelijker voor ouders om werk en zorg te combineren doordat het kabinet in stappen de vergoeding van de kinderopvang tot 95 procent verhogen voor werkende ouders.
Betaald ouderschapsverlof naar 70 procent
Het kabinet werkt ook aan de gendergelijkheid op de arbeidsmarkt door het uitbreiden van het betaald ouderschapsverlof naar 70 procent, het bestrijden van zwangerschapsdiscriminatie en door beter te controleren op loonverschillen.
Uit de budgettaire bijlage van het coalitieakkoord:
“Het uitkeringspercentage van de WAZO (Wet arbeid en zorg) betaald ouderschapsverlof wordt per 2 augustus 2022 (bij inwerkingtreding van de wet) verhoogd van 50% naar 70% van het
dagloon, met als maximum 70% van het maximum dagloon.”
Stimulering arbeidsparticipatie
Het kabinet stimuleert de arbeidsparticipatie, meer uren of dagen werk in de week en een evenredige vertegenwoordiging van vrouwen in leidinggevende posities.
Uitvoering pensioenakkoord
Het kabinet voert het pensioenakkoord uit voor een goed en fatsoenlijk pensioen voor alle generaties.
Geen LKV jongeren
Uit de budgettaire bijlage bij het coalitieakkoord:
“Naar aanleiding van het pensioenakkoord is afgesproken om het lage inkomensvoordeel (LIV) af te schaffen. Het nog uit te werken alternatieve instrument, een loonkostenvoordeel (LKV) voor
jongeren, wordt niet ingevoerd. Het LIV wordt afgeschaft per 2025. Door de systematiek van de regeling (uitbetaling één jaar later) is de eerste besparing in 2026.”
Brede armoede- en schuldenaanpak
Het kabinet zet de brede armoede- en schuldenaanpak met volle kracht door. Het kabinet neemt maatregelen om het aantal kinderen dat in armoede opgroeit in vier jaar tijd te halveren en hanteren daarbij een eenduidige, realistische, relatieve definitie van armoede. Elke vier jaar herijkt het kabinet het sociaal minimum om vast te stellen of dit toereikend is om van te leven en mee te doen in de samenleving.
Financiële educatie, preventie en vroegsignalering
Het kabinet zet in op financiële educatie, preventie en vroegsignalering, zodat schulden kunnen worden voorkomen of vroegtijdig kunnen worden verholpen. Om te voorkomen dat mensen vastlopen kunnen maatschappelijke organisaties, zoals woningbouw corporaties, signalen omtrent kwetsbaren delen binnen juridisch verankerde waarborgen, zoals doelbinding en proportionaliteit. Mensen krijgen meer ruimte om een reserve aan te houden.
Laaggeletterdheid aanpakken
Gemeenten krijgen meer mogelijkheden om laaggeletterdheid aan te pakken.
Schuldhulptrajecten verkort
De duur van schuldhulptrajecten en verbeteren de toegang tot de Wet schuldsanering natuurlijke personen wordt verkort. Probleemschulden worden sneller opgelost door onder meer mogelijkheden te bieden om tot een schuldregeling te komen.
Strengere eisen beschermingsbewindvoerders
Het kabinet stelt strengere eisen aan beschermingsbewindvoerders en gaat opstapeling van schulden tegen door een maximum te stellen aan verhogingen, rente- en incassokosten. Het kabinet zorgt voor een betere, verantwoorde overheidsincasso met oog voor de menselijke maat. Doorverkoop van schulden als verdienmodel wordt tegengegaan.
AOW-opbouw ouderen Surinaamse afkomst
Het kabinet neemt het advies van de adviescommissie onvolledige opbouw AOW ouderen van Surinaamse herkomst (commissie-Sylvester) en de voorlichting van de Afdeling advisering van de
Raad van State hierover snel ter hand en zal daarover in overleg treden met de Surinaamse gemeenschap en de Tweede Kamer.
Dichten loonkloof basis- en voortgezet onderwijs
De maatregelen leraren en schoolleiders bestaan uit het dichten de loonkloof tussen basis- en voortgezet onderwijs, het verbeteren van de arbeidsvoorwaarden voor schoolleiders, het
structureel maken van de arbeidsmarkttoelage voor leraren op scholen met leerachterstanden, het ondersteunen van beginnende leraren en het verlagen van de werkdruk door de klassen te
verkleinen of meer handen in de klas.
Coalitieakkoord ‘Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst’
