The Legal Company behandelt op Accountancy Vanmorgen zes van de meest prangende vragen die werkgevers recent hebben gesteld over corona ten aanzien van de werksituatie.
Vraag 1. Moet de werkgever een werknemer met corona ziek melden?
Werkgevers melden hun werknemers vaak ziek als de werknemer het coronavirus heeft. Ziek melden mag echter alleen wanneer de werknemer als gevolg van de ziekte zijn werk niet kan doen. Als de werknemer besmet is, maar in principe wel in staat is om zijn werk uit te voeren vanuit huis uit, dan mag de werkgever hem dus niet ziek melden.
Vraag 2. Hebben werknemers het recht om (uit voorzorg) thuis te werken?
Op grond van de arbeidsovereenkomst is een werknemer verplicht om naar het werk te komen om de bedongen arbeid uit te voeren, mits dat zo overeen is gekomen. Dat is immers de plek waar het werk wordt uitgevoerd en georganiseerd. Thuiswerken is geen verworven recht als dat enkel is gebeurd door de tijdelijke overheidsmaatregelen als gevolg van corona en wanneer dit niet structureel is afgesproken.
In tijden van corona kunnen werkgevers dus ook vasthouden aan het werken op kantoor, zolang zij ervoor zorgen dat de richtlijnen van het RIVM (kunnen) worden nageleefd.
Ondanks het nemen van de RIVM-maatregelen kunnen individuele werknemers het alsnog te gevaarlijk vinden om naar de werkplek te komen. Per geval moet de werkgever dan bekijken hoe daar het beste op te reageren.
Indien de werknemer hardnekkig blijft weigeren of misbruik van de situatie wordt vermoed, dan is het belangrijk om een officiële waarschuwing af te geven voor bijvoorbeeld het toepassen van een loonstop of zelfs voor ontslag.
Vraag 3. Wat als een werknemer zich (onterecht) ziek meldt, omdat deze niet op kantoor wil werken?
De werknemer vindt het, ondanks alle maatregelen, toch niet verstandig om naar het werk te komen. In zo’n geval heeft de werknemer geen geldige reden om thuis te blijven. Dit geldt ook als de werknemer vanuit huis kan werken, maar de werkgever dat niet (meer) toestaat.
Wanneer de werknemer nul op het rekest krijgt volgt in de praktijk in sommige gevallen (uit onvrede) een verdachte ziekmelding. Bij een dergelijke ziekmelding is het raadzaam om als werkgever de werknemer direct op te roepen voor het spreekuur bij de arbo-arts en direct de casemanager op de hoogte te brengen van de achtergrond.
Houd bij ziekmelding ook flink de druk op de ketel binnen de mogelijkheden van het re-integratietraject.
Vraag 4. Mogen werkgevers preventief testen op het coronavirus?
Zelf personeel preventief testen mag niet. Als werknemers zich niet willen laten testen, dan kan de werkgever ze niet dwingen.
Verder mag de werkgever geen medische gegevens van haar personeel verwerken. Een werkgever mag de werknemers dus niet vragen naar hun gezondheid of een test afnemen ter controle. De reden van een ziekmelding bijhouden mag ook niet. Zo is dat onder andere geregeld in de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).
Temperatuur meten
De werkgever kan wel mét medewerking van het personeel door een (bedrijfs)arts het personeel laten testen op corona. Een andere optie is het meten van de temperatuur bij de ingang. Temperaturen is echter ook niet zomaar toegestaan. Meestal verwerkt men hiermee ook medische gegevens. De AVG geldt alleen niet als alleen de temperatuur wordt afgelezen, maar daar verder niets mee gebeurt.
Wordt de temperatuur niet geregistreerd en komt deze ook niet in een geautomatiseerd systeem terechtkom? Dan mag de werkgever de temperatuur wel meten mits mét toestemming van de werknemer.
Weigert de werknemer zich te laten meten dan kan de werkgever de werknemer de deur weigeren.
Vraag 5. Mag een werkgever een vakantie verbieden, omdat de bestemming “oranje” is?
Werknemers die op vakantie gaan naar een geel gebied hoeven niet verplicht in thuisquarantaine bij terugkeer in Nederland. Werknemers die een bezoek brengen aan een oranje gebied wel. Dit kan voor veel werkgevers problemen opleveren, vooral als de werknemers niet thuis kunnen werken.
Gewichtige reden
Werknemers hebben recht op het opnemen van hun wettelijke (en eventueel bovenwettelijke) vakantiedagen. In principe worden deze dagen ingepland conform de wens van de werknemer, die de werknemer opgeeft in zijn schriftelijke vakantieaanvraag. De werkgever kan afwijken van zo’n verzoek als er sprake is van gewichtige redenen tegen de aanvraag.
Vooralsnog wordt echter aangenomen dat een werkgever de vakantieaanvraag niet mag weigeren alleen vanwege de oranje of gele vakantiebestemming.
Vraag 6. Mogen werkgevers loon inhouden als werknemers op vakantie gaan naar een ‘oranje’ gebied?
Het uitgangspunt bij loondoorbetaling is dat een werknemer recht heeft op loon, tenzij het niet kunnen werken in redelijkheid voor risico van de werknemer moet komen. Dat betekent in principe dat het de werkgever is die moet bewijzen dat het risico redelijkerwijs voor de werknemer moet komen. In verband hiermee is het dus van belang dat bij de schriftelijke vakantieaanvraag de werknemer melding maakt van zijn vakantiebestemming.
Gaat de werknemer inderdaad naar een oranje reisgebied? Dan is het niet verboden om de vakantie af te keuren en een flinke waarschuwing te geven voor de gevolgen. Verstandig is dat de werkgever altijd een jurist raadpleegt als de werkgever zo’n waarschuwing wil geven.
Een werkgever kan de loondoorbetaling niet stoppen als een werknemer afreist naar een geel gebied. Dit geldt hoogstwaarschijnlijk ook in het geval dat de vakantiebestemming in lockdown gaat op het moment dat de werknemer daar zit.
Door bedrijfsjuridisch adviseur mr. Hella Vercammen van The Legal Company B.V.
