Wat moet de werkgever regelen en doen voor zijn werknemers die thuis werken (vanwege de coronacrisis)? Antwoord op zes veelgestelde vragen.
Vraag 1. Heeft de werknemer recht op thuiswerken?
Nee, er bestaat geen recht op thuiswerken. Werknemers kunnen wel een verzoek doen om te mogen thuiswerken. De werkgever kan dat verzoek afwijzen. Dat staat in de Wet flexibel werken.
Mag de werknemer niet thuiswerken van de werkgever, dan moet je dat schriftelijk en gemotiveerd toelichten. Voor afwijzing hoeft geen sprake te zijn van een zwaarwegend bedrijfsbelang.
Mag de werknemer wel thuiswerken, dan kun je deze beslissing alleen herzien als er nieuwe belangen meespelen.
Vraag 2. Is de werkgever verantwoordelijk voor een ergonomische thuiswerkplek?
De werkgever is verantwoordelijk voor een veilige en gezonde werkplek, ook de thuiswerkplek. Dat is de zorgplicht van de werkgever en dat staat in de Arbowet en het Burgerlijk Wetboek.
In het Arbeidsomstandighedenbesluit staat dat de thuiswerkplek ergonomisch ingericht moet zijn, voor zover redelijkerwijs kan worden geëist. Deze open norm is niet nader uitgewerkt in de wet.
Ergonomisch inrichten
Het betekent dat de werkgever er in elk geval op moet toezien dat de werknemers hun thuiswerkplek ergonomisch inrichten. Hiervoor geeft de werkgever de aanwijzingen. Verder moet de werkgever arbovoorzieningen beschikbaar stellen voor de thuiswerkplek (in bruikleen of vergoeding), voor zover redelijk. Denk aan een bureau, bureaustoel en monitor.
Werken de werknemers af en toe thuis, of heeft iemand een kort, tijdelijk dienstverband, dan kan niet altijd van de werkgever worden verwacht dat hij arbovoorzieningen beschikbaar stelt voor de thuiswerkplek. Als de werknemer op verzoek van de werkgever standaard enkele dagen per week thuiswerkt, is die verplichting er wel.
Gerichte vrijstelling
Arbovoorzieningen voor de ergonomische thuiswerkplek kun je binnen de werkkostenregeling in principe aanmerken als gerichte vrijstelling. Dit betekent dat de middelen die de werkgever voor de werknemers koopt niet ten laste van de vrije ruimte komen.
Werkplek thuis en arbovoorziening – gerichte vrijstelling bij eigen bijdrage?
Vraag 3. Kan de werkgever een boete krijgen als de thuiswerkplek van de werknemer niet voldoet aan arbowet- en regelgeving?
Iedere ondernemer met personeel moet een actuele Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) en Plan van aanpak hebben. In die RI&E besteed je aandacht aan alle mogelijke risico’s in het bedrijf. Ook de eventuele risico’s van het thuiswerken.
Boetes
De Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) controleert of de werkgever een actuele, getoetste RI&E heeft en of de organisatie voldoende maatregelen heeft genomen om de risico’s van thuiswerken te voorkomen of te verkleinen. Dat begint bij het informeren van de werknemers hoe zij hun thuiswerkplek ergonomisch kunnen inrichten.
De Inspectie SZW kan boetes opleggen als de thuiswerkplek niet voldoet aan de arbowetgeving. Boetes kunnen oplopen van 430 euro tot 13.500 euro. Daarnaast mag de Inspectie SZW thuiswerkplekken controleren.
Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E)
De RI&E is een voor werkgevers verplicht middel om de gezondheid en veiligheid in het bedrijf te bevorderen. Met een RI&E breng je alle arbeidsrisico’s in kaart en kun je deze gericht aanpakken. Je kunt zelf aan de slag met jouw RI&E, het samen doen met de arbodienst, of het laten doen.
Vraag 4. Is de werkgever aansprakelijk als er door de thuiswerkplek ongevallen gebeuren of medische klachten ontstaan?
De werkgever heeft een zorgplicht voor haar werknemers. Schendt hij deze zorgplicht? Dan kan de werkgever aansprakelijk zijn voor zover de werknemer schade lijdt als gevolg van die schending.
De werkgever kan voorkomen dat hij aansprakelijk wordt gesteld:
- Zorg dat de werknemers weten hoe zij hun werkplek ergonomisch kunnen inrichten. Geef hen hiervoor aanwijzingen.
- Help hen bij het inrichten van een ergonomische thuiswerkplek, voor zover dit redelijkerwijze van de werkgever kan worden gevraagd.
Vraag 5. Is een thuiswerkovereenkomst verplicht?
Een thuiswerkovereenkomst is niet wettelijk verplicht, maar kan wel handig zijn. Het is vooral belangrijk dat de werkgever duidelijke kaders schetst voor het thuiswerken.
Daarnaast is het van belang dat leidinggevenden en werknemers hierover met elkaar in gesprek blijven, bijvoorbeeld om te bepalen waarvoor iemand echt op kantoor moet zijn en welk werk juist beter thuis kan worden gedaan.
Vraag 6. Hebben werknemers recht op een thuiswerkvergoeding?
Er bestaat geen wettelijk recht op een thuiswerkvergoeding. In sommige cao’s is een thuiswerkvergoeding vastgelegd. Ook kan de werkgever zelf besluiten een thuiswerkvergoeding aan te bieden.
Het kabinet introduceert in het Belastingplan 2022 een onbelaste thuiswerkkostenvergoeding per 1 januari 2022 van maximaal € 2 per dag. Het doel is om de extra kosten te compenseren die thuiswerkende werknemers hebben, zoals voor gas, water en licht.
Gerichte vrijstelling voor thuiswerkkostenvergoeding vanaf 2022
Bron: ArboNed
