De staatssecretaris gaat in op de “hand aan de kraan”-systematiek en licht de uitkomsten van de raming voor 2021 en de nadere analyse voor de komende jaren toe.
In het Klimaatakkoord is een pakket aan maatregelen afgesproken, waaronder een pakket ter stimulering van emissievrije personenauto’s (EV’s). Daarbij is aangegeven dat elk jaar een ijking van het stimuleringsinstrumentarium plaatsvindt om de “hand aan de kraan” te houden en over- of onderstimulering te voorkomen.
Raming aantal EV in jaar
Samengevat komt het erop neer dat ieder jaar op basis van de eerste 4 maanden in jaar t (nu 2021) en
de realisatie van jaar t-1 (nu 2020) een raming zal worden gemaakt voor het aantal emissievrije nieuwverkopen in jaar t (nu 2021).
Onder en boven ingroeipad
Het kabinet heeft aan het geraamde ingroeipad uit het Klimaatakkoord tot en met 2024 een symmetrische bandbreedte van 30.000 emissievrije nieuwverkopen vastgesteld. De ondergrens ligt daardoor 15.000 personenauto’s onder het ingroeipad van het Klimaatakkoord en de bovengrens is vastgesteld op 15.000 personenauto’s boven het ingroeipad. De stimulering is specifiek gericht op volledig emissievrije personenauto’s.
De “hand aan de kraan” heeft daarom ook alleen betrekking op de volledig emissievrije personenauto’s.
De systematiek van “hand aan de kraan” kan worden beschouwd als een ‘verzekeringspolis’ voor het ingroeipad en biedt om die reden ook de gewenste, stabiele financiële kaders voor het stimuleringsbeleid.
Beleid aanpassen
Indien de raming in het jaar t (nu 2021) buiten de vastgestelde bandbreedte valt waarbinnen het
ingroeipad mag fluctueren en er – na nadere analyse – sprake is van een structurele afwijking, dan kan dat aanleiding zijn om het beleid aan te passen.
Buiten bandbreedte
Naar verwachting worden dit jaar circa 71.500 EV’s verkocht, terwijl de bovenkant van de vastgestelde bandbreedte circa 56.000 EV’s is. Het verwachte aantal valt daarmee buiten de vastgestelde bandbreedte waarbinnen het EV-ingroeipad mag fluctueren.
Om te beoordelen of ook sprake is van een “structurele” afwijking van het middenpad, is een prognose gemaakt voor de periode tot 2030. Uit die prognose komt naar voren dat een structurele overschrijding wordt voorzien. Na de overschrijding in 2021 volgt er in 2022 naar verwachting een dipje waarna in de jaren daarna weer sprake is van een overschrijding.
Dip in 2022
In 2022 wordt een dip verwacht in het aantal emissievrije nieuwverkopen. Dit komt door de maatvoering van de korting in de bijtelling. In 2021 is de bijtelling tot de cap (de cataloguswaarde tot waar het lagere bijtellingspercentage van toepassing is) 12 procent, in 2022 en 2023 is dit 16 procent.
Eindejaarspiek in 2021
In 2021 is de verwachting dat er, net als in 2019 en 2020, als anticipatie op de hogere bijtelling een
eindejaarspiek optreedt in de emissievrije nieuwverkopen. Dit betreft auto’s die anders in 2022 zouden worden verkocht.
Binnen bandbreedte in 2022
Eind 2022 zal die piek naar verwachting niet meer plaatsvinden doordat het percentage in 2023 met de huidige (Klimaatakkoord) maatregelen gelijk blijft aan dat van 2022. Daardoor ligt het verwachte aantal verkochte EV’s in 2022 binnen de bandbreedte.
Boven bandbreedte in 2023 en 2024
In 2023 en 2024 wordt verwacht dat het aantal emissievrije nieuwverkopen structureel boven de afgesproken bandbreedte valt. Zonder aanpassingen ontstaat er ten opzichte van het middenpad van de EV ingroei (= afgesproken pad in het Klimaatakkoord) van 2022 tot en met 2025 een budgettaire
overschrijding van cumulatief ruim € 570 miljoen, waarvan een aanzienlijk deel door accijnsdervingen.
Door onder meer lagere accuprijzen en meer divers aanbod groeit het aantal EV’s sneller dan eerder voorzien. De hogere ingroei van EV’s zorgt in de jaren 2022-2025 voor een extra CO2-reductie van cumulatief 0,7 Mton en voor extra stikstofreductie.
Verkoop EV’s harder dan verwacht
De analyse van de EV-ingroei laat zien dat de verkoop van emissievrije personenauto’s de komende jaren naar verwachting harder gaat dan eerder verwacht en dat de bij het Klimaatakkoord afgesproken bandbreedte qua aantallen structureel wordt overschreden. Daar staat echter wel een hogere CO2-
en stikstofreductie tegenover.
Budgettaire overschrijding
Door de snellere ingroei ontstaat ten opzichte van het ingroeipad van het Klimaatakkoord (middenpad) een budgettaire overschrijding van ruim € 570 miljoen, die conform de begrotingsregels moet worden gedekt. Dit zal gebeuren bij de besluitvorming over de begroting voor 2022.
Kamerbrief over ‘Hand aan de kraan’ analyse 2021 – fiscale stimulering emissievrije personenauto’s