Veel grote winkelketens vragen de NOW-regeling aan maar leggen de rekening van corona vervolgens alsnog keihard bij de werknemers neer, aldus vakbond FNV. Medewerkers van Wibra tekenen al protest aan en ook uit winkels van Blokker, Intratuin, Hema (franchise) en Bristol komen veel meldingen van medewerkers.
Grote winkelketens noteren tijdens de lockdown de niet-gewerkte uren (min-uren) en vragen vervolgens NOW-noodsteun aan om de loonkosten door de overheid terugbetaald te krijgen. Op sommige plekken waar wél werk is, worden mensen consequent minder ingeroosterd. En dan gaat het mis, volgens de FNV: de winkelketens dwingen hun medewerkers om in de zomer gratis over te werken.
Coronacorvee
De FNV krijgt voorbeelden van mensen die bijvoorbeeld veertig, vijftig of zestig werkuren missen en later gratis moeten inhalen, terwijl de loonkosten al zijn betaald. Het overwerk wordt ook wel coronacorvee genoemd.
De FNV roept de politiek om in te grijpen. Ook onderzoekt de vakbond juridische stappen en zij roept werknemers op om zich bij de bond te melden om actieplannen te maken.
Min- en plusuren in cao
Het systeem van min- en plusuren is vaak in een cao uitgewerkt. De werknemer krijgt dan maandelijks hetzelfde aantal uren uitbetaald, maar werkt de ene maand soms meer en de andere maand soms minder uren. De min-uren moeten dan op een later moment worden ingehaald. De werkgever moet de werknemer hier dan wel de gelegenheid voor geven. Meestal geldt een periode van bijvoorbeeld zes maanden waarin eventuele min-uren ingehaald worden. Daarna vervalt dan een eventueel minsaldo.
De vraag die nu in deze coronatijd speelt, is of de werkgever werknemers die nu geen of veel minder uren maken dan normaal, kan verplichten om een tegoed aan min-uren volledig te laten inhalen.
Min-uren volledig inhalen
De plus- en min-urensystematiek lijkt niet bedoeld te zijn voor dit soort uitzonderlijke situaties en zou zeer onredelijk kunnen uitvallen. Van de werknemer kan niet gevraagd worden om de eerder geschreven min-uren later in te halen als dit betekent dat de werknemer in deze inloopperiode onevenredig meer moet werken en geen verlof meer mag opnemen. Een aantal factoren speelt hierbij een rol.
1 Niet werken, wel recht op loon
De wet bepaalt dat een werknemer ook recht heeft op loon als hij niet werkt, tenzij het niet werken voor zijn rekening komt. Van dit laatste is geen sprake als werknemers door de lockdown niet of veel minder worden ingezet.
2 Beroep op NOW-regeling
Daarnaast speelt een rol of een werkgever een beroep doet op de NOW-regeling en dus loonkosten door de overheid gecompenseerd krijgt. In dat geval is het helemaal onredelijk als de werknemer min-uren later nog eens zou moeten inhalen.
3 Gelijke behandeling
Gelijke behandeling van werknemers speelt ook een rol. Wanneer deeltijdwerknemers die op basis van een plus- en min-urensysteem uren zouden moeten inhalen, terwijl fulltime werknemers met een vaste urenomvang het loon tijdens de lockdown doorbetaald krijgen, kun je je afvragen of geen sprake is van ongelijke behandeling.
4 Tijdelijke contracten
Voor werknemers met een tijdelijk contract dat binnenkort afloopt en waarbij de werknemer lange tijd een fors saldo aan min-uren heeft opgebouwd door de lockdown, geldt dat het niet of nauwelijks mogelijk is om die min-uren in te halen. Een werknemer zou die min-uren dan moeten terugbetalen. Maar is dat in deze uitzonderlijk situatie redelijk?
Een werknemer zou in de huidige situatie kunnen stellen dat deze uren niet (volledig) verrekend mogen worden, zeker als de werkgever NOW heeft aangevraagd en loonkostensubsidie krijgt.
Bronnen: FNV en blog Stuwmeer aan min-uren: wie betaalt de rekening? van Pascal Besselink op DAS.nl