
De Eerste Kamer mag een wetsvoorstel alleen aannemen of verwerpen. De Eerste Kamer mag het wetsvoorstel niet wijzigen. Eerste Kamerleden hebben namelijk geen recht van amendement (wijziging).
De Eerste Kamer heeft dinsdag 26 september het initiatiefwetsvoorstel van de Tweede Kamer verworpen dat regelt dat een thuiswerk- of werkplekverzoek van een werknemer hetzelfde wordt behandeld als bijvoorbeeld verzoeken over arbeidsduur en werktijden. De Tweede Kamer had eerder op 5 juli 2022 het wetsvoorstel aangenomen.
De Wet werken waar je wilt heeft als doel de Wet flexibel werken te wijzigen in verband met het bevorderen van flexibel werken naar arbeidsplaats.
De fracties van OPNL, GroenLinks-PvdA, D66, CDA, Volt, SP, PvdD en ChristenUnie stemden voor het wetsvoorstel, de fracties van SGP, JA21, FVD, PVV, VVD, BBB en 50PLUS stemden tegen.
Sympathiek maar nodig?
Tijdens het debat op 12 september bleken de meeste fracties het voorstel van Tweede Kamerleden Van Weyenberg (D66) en Maatoug (GroenLinks) sympathiek te vinden, maar betwijfelden sommige woordvoerders het nut en de noodzaak ervan. Andere Kamerleden vroegen zich weer af of de wet niet te veel regeldruk voor werkgevers zou opleveren. Ook waren er zorgen over werknemers in de grensregio’s voor wie regelingen die in de coronatijd getroffen waren, niet langer golden.
Initiatiefnemer: geen systeemveranderende wet
Van Weyenberg wees erop dat het voorstel geen systeemveranderende wet is. In de kern wijzigt het één artikel om de balans tussen werkgever en werknemer te herstellen. Van Weyenberg zei dat het ook via een amendement had gekund, maar dat voor de weg van een initiatiefwet is gekozen. Daarmee kon namelijk consultatie plaatsvinden en een maatschappelijk debat, met steun van werkgevers en werknemers.
Beperkte administratieve lasten
Van Weyenberg zei verder dat het wetsvoorstel rekening heeft gehouden met het beperken van de administratieve lasten, in het bijzonder voor kleine ondernemers. Volgens Van Weyenberg verandert er voor de werknemers niets in de procedure voor het aanvragen. Dat zal op dezelfde manier gaan als bij arbeidstijd en -duur.
Woonadres
Ten aanzien van de grenswerkers zei hij dat deze in de memorie van toelichting wel worden genoemd, maar dat er geen belastingaanpassingen in deze wet kunnen worden gedaan. Op de vraag of een werknemer zijn privileges verliest, als je op een andere plek dan je woonadres werkt, antwoordde Van Weyenberg dat daar in de praktijk wel een mouw aan te passen is, maar dat het voorstel formeel uitgaat van het woonadres.
Minister van SZW: positief werkgeverschap
Minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid trad op als adviseur van de Kamer. Zij betoogde dat het bij werken waar je wilt, gaat om positief werkgeverschap. Zij ziet een verandering dat werken naar een cultuur gaat waar het om outcome draait, en niet om een aanwezigheidscultuur. Ook zij wees op het belang oog te houden voor het sociaal isolement als mensen te veel thuisweken.
SER-advies overgenomen
Werknemers moeten het vertrouwen krijgen dat zij thuis net zo productief kunnen zijn als op kantoor, aldus Van Gennip. Voor het kabinet is het belangrijk dat de indieners het SER-advies hebben overgenomen. Als voor alle werkgevers zelfde rechtsbasis gaat gelden, is sprake van rechtsgelijkheid voor alle werknemers, zei Van Gennip.
Bilaterale belastingafspraken grenswerken
Wat het de bilaterale belastingafspraken rond grenswerken betreft, zei Van Gennip dat het kabinet de zorgen van de werkgevers en werknemers in de grensregio’s begrijpt. De buurlanden lijken een beperkter thuiswerkdrempel ten aanzien van belastingafspraken voor grenswerkers voor ogen te hebben dan Nederland. Staatssecretaris Van Rij van Fiscaliteit en Belastingdienst stuurt voor het eind van het jaar een brief met de stand van zaken naar Tweede Kamer. Van Gennip zegde toe hem te vragen die brief ook naar de Eerste Kamer te sturen.
Toch geen Wet werken waar je wilt
Ondanks de woorden van de initiatiefnemer Van Weyenberg en het pleidooi van minister Van Gennip op 12 september 2023 heeft de Eerste Kamer op 26 september toch de meerwaarde van het wetsvoorstel niet ingezien en heeft daarom het wetsvoorstel verworpen. Alles blijft dus zoals het nu is.
Als een werknemer verzoekt om thuis te werken, moet de werkgever dat verzoek serieus nemen, maar kan hij de werknemer toch verplichten naar het werk te komen. In de praktijk maken de meeste werkgevers en werknemers hier al goede afspraken over.
Als de wet was aangenomen, had de werkgever niet zomaar een verzoek voor thuiswerken kunnen afwijzen. Op basis van ‘redelijkheid en billijkheid’ had de werkgever dan op dezelfde manier moeten kijken naar verzoeken van de werknemer over thuiswerken als naar wensen om meer of minder te werken.
Aangenomen motie over fiscale knelpunt bij hybride werken grensarbeiders
De motie-Van der Goot (OPNL) en Bakker-Klein (CDA) c.s. over het fiscale knelpunt bij hybride werken van grensarbeiders die was ingediend bij de behandeling in de Eerste Kamer van het wetsvoorstel Wet werken is op 26 september wel aangenomen.
In deze motie wordt de regering verzocht zo snel mogelijk het hernieuwde gesprek met Duitsland en België aan te gaan om het fiscale knelpunt bij hybride werken van grensarbeiders op te lossen en daarbij te bezien in hoeverre de verschillende oplossingen ook voor Nederlandse grenswerkers toe te passen zijn. De bedoeling hiervan is dat een deel van de discoördinatie met sociale zekerheid wordt opgelost.
Werken waar je wilt: debat in Eerste Kamer samengevat
Initiatiefvoorstel-Van Weyenberg en Maatoug Wet werken waar je wilt (35.714)