Het kabinet onderkent dat het huidige stelsel van belastingen, premies, toeslagen en uitkeringen ingewikkeld is.Nederland kent een groot aantal regelingen die burgers van inkomensondersteuning voorzien. Al deze regelingen zorgen voor een complex stelsel voor burgers. Ook levert dit veel uitvoeringsproblematiek op. Het klinkt aantrekkelijk om al deze regelingen te vervangen door één regeling plus een vlaktaks.
Het blijkt lastig
Helaas blijkt het in de praktijk niet eenvoudig om regelingen af te schaffen of samen te voegen, aldus Koolmees.
De afgelopen jaren zijn meerdere initiatieven ondernomen om het belastingstelsel te vereenvoudigen. Uiteindelijk was de gerealiseerde complexiteitsreductie beperkt. Het blijkt lastig om tot een grote vereenvoudiging of herziening te komen.
Vereenvoudiging heeft altijd een ‘prijs’ op een ander gebied. Ter illustratie: een meer generieke toeslag en juist minder maatwerk zal budgettaire effecten en/of inkomenseffecten als gevolg hebben.
Marginale druk
Dit blijkt bijvoorbeeld ook uit het recent gepubliceerde onderzoek naar de marginale druk.
De marginale druk geeft aan hoe groot de financiële prikkel is om bij een gegeven bruto-inkomen meer te willen verdienen, meer uren te werken of te investeren in scholing. Een hoge marginale druk, in combinatie met een hoog bestaansminimum, is slecht voor de arbeidsparticipatie en daarmee de economische groei.
De marginale druk voor sommige groepen met inkomens tussen minimumloon en modaal is nog steeds hoog. Deze hoge marginale druk hangt samen met regelingen voor inkomensondersteuning die zorgen voor een internationaal gezien hoog bestaansminimum. Om deze regelingen betaalbaar te houden zijn ze inkomensafhankelijk. Dat leidt tot marginale druk. Het onderzoek concludeert dat er geen makkelijke opties zijn om de marginale druk verder te verlagen.
Maatregelen
Het kabinet wil zich echter niet neerleggen bij het huidige ingewikkelde stelsel. Deze kabinetsperiode zijn meerdere maatregelen genomen om de marginale druk te verlagen door bijvoorbeeld aanpassingen in de arbeidskorting, het kindgebonden budget en de huurtoeslag.
Toeslagen
Daarnaast loopt er een Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) naar de toeslagen. Dit IBO wordt uitgevoerd om te kijken waar verbeteringen in het stelsel van toeslagen mogelijk zijn. In het IBO worden ook varianten uitgewerkt die een vereenvoudiging van het stelsel beogen.
Bouwstenen
Verder heeft de staatssecretaris van Financiën aangekondigd om bouwstenen voor een beter belastingstelsel voor de komende kabinetsperiode voor te bereiden. Daarbij wordt ook gekeken naar mogelijkheden om het belastingstelsel (met inbegrip van toeslagen) te vereenvoudigen. Deze bouwstenen worden begin 2020 opgeleverd.
Antwoorden op Kamervragen over vereenvoudigen belastingsysteem