De Inspectie SZW houdt toezicht op de naleving van wetten en regels op het gebied van arbeidsomstandigheden, de arbeidsmarkt en -verhoudingen en het socialezekerheidsstelsel.
De coronacrisis heeft een ongekende impact op de samenleving en de arbeidsmarkt en beïnvloedt ook in sterke mate het werk en de werkprocessen van de Inspectie SZW. De onzekerheid rond het vervolg van de coronacrisis vraagt om flexibiliteit in de programmering voor volgend jaar.
Veel meldingen
De coronacrisis raakt de bekende problemen op alle domeinen van de Inspectie SZW: eerlijk werk, gezond en veilig werk, bestaanszekerheid. Dat blijkt ook uit het aantal meldingen en vragen die de Inspectie SZW ontving en de aard daarvan.
De Inspectie SZW ontving tot en met 25 oktober 2020 in totaal bijna 12.000 meldingen, waarvan ruim 5.400 meldingen aan corona zijn gerelateerd. Ten opzichte van dezelfde periode in 2019 heeft de Inspectie 90 procent meer meldingen ontvangen, vooral als gevolg van corona. De stijging zet vermoedelijk ook in 2021 door.
Van de coronagerelateerde meldingen gaan 3.498 meldingen over gezond en veilig werk en 409 meldingen over eerlijk werk. De andere meldingen vallen buiten de reikwijdte van het toezicht van de Inspectie SZW. De Inspectie SZW zet meldingen, waar mogelijk en nodig, door aan andere organisaties.
Bij ruim 1.300 werkgevers heeft inmiddels een interventie plaatsgevonden, hoofdzakelijk op het domein van gezond en veilig werk. In 90 procent van die gevallen heeft de werkgever (uiteindelijk) maatregelen getroffen om blootstelling aan corona te voorkomen.
Betere naleving
De inzet van de Inspectie SZW is steeds gericht op betere naleving van de normen voor gezond, veilig en eerlijk werk. Regelnaleving is primair de verantwoordelijkheid van bedrijven en organisaties. Waar nodig treedt de Inspectie SZW op.
Daarbij houdt de Inspectie SZW rekening met de motieven van deze werkgevers. Zo faciliteert de Inspectie werkgevers met zelfinspectietools en zet zij gericht communicatie in. Als sluitstuk kan de Inspectie SZW meer repressieve interventies inzetten, zoals het stilleggen van werkzaamheden of het opleggen van bestuurlijke boetes.
Aanpak ongevalsonderzoek
De Inspectie is dit najaar gestart met de gedifferentieerde aanpak van ongevalsonderzoek.
Bij deze aanpak worden, door middel van ongevalsonderzoek en het – voor een specifieke groep werkgevers – inzetten van alternatieve interventies, werkgevers gestimuleerd de veiligheid in hun bedrijf te verbeteren. Het leren van ongevallen door bedrijven staat in deze aanpak centraal.
Thuiswerken
Door de coronacrisis is het thuiswerken enorm toegenomen. De ontstane situatie biedt zowel kansen als risico’s.
Om bij te dragen aan een gezonde en veilige thuiswerkplek zet de staatssecretaris in op goede voorlichting en de verantwoordelijkheid die de werkgever en de werknemer daarbij elk hebben. Via het Arboportaal worden diverse tips en adviezen gegeven om het verantwoord en vitaal thuiswerken te stimuleren.
De twee belangrijkste aspecten die bij thuiswerken de aandacht verdienen van de werkgever én werknemer zijn de juiste (ergonomische) inrichting van de werkplek en de psychosociale arbeidsbelasting. Voor beide aspecten gelden voor de werkgever plichten vanuit de Arbeidsomstandighedenregelgeving.
Inspectie en corona
De coronacrisis is van invloed geweest op de werkwijze van de Inspectie SZW en op haar rol als werkgever. Zo heeft de Inspectie SZW in 2020 een korte periode alleen in zwaarwegende gevallen (ongevallen en arbeidsuitbuiting, waaronder intakegesprekken met mogelijke slachtoffers) fysieke
inspecties of recherchewerk uitgevoerd. Tegelijk is toen gebleken dat inspectiewerk vitaal is en dat als er gewerkt wordt in bedrijven, fabrieken en op bedrijventerreinen, het toezicht een belangrijke rol vervult.
Ook zijn in versneld tempo eigen risico-inventarisaties en –evaluaties tot stand gebracht, zowel voor inspectiewerk op locatie als voor het werken op kantoor door de medewerkers van de Inspectie SZW.
De invloed van de aanpassingen in verband met corona op de (meerjarige) doelstellingen en de beoogde effecten zal in de loop van 2021 duidelijker worden.
Jaarplan 2021 van Inspectie SZW