Minister Koolmees van Sociale Zekerheid beantwoordt vragen over de toename van het aantal mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering (WIA).
Hogere arbeidsparticipatie
De afgelopen jaren is de participatie van ouderen op de arbeidsmarkt spectaculair gestegen, waarbij het vooral in de categorie 60-65 jaar hard is gegaan.
We werken steeds langer door en deze hogere arbeidsparticipatie op hogere leeftijd is vanzelfsprekend ook terug te zien in het gebruik van de werknemersregelingen zoals de WIA. Het grootste deel van de werknemers bereikt het pensioen vanuit werk, maar voor een deel van de mensen geldt dat niet.
Pensioenakkoord
In het kader van het pensioenakkoord hebben kabinet en sociale partners afspraken gemaakt die ervoor moeten zorgen dat werkenden in goede gezondheid en werkend hun pensioen bereiken. Daar wordt de komende jaren een extra impuls aan gegeven, mede door de extra middelen die hiervoor zijn gereserveerd. Daarbij is ook afgesproken dat werkgevers en werknemers meer ruimte krijgen voor maatwerk door tijdelijke versoepeling van de regeling voor vervroegd uittreden.
RVU-heffing
Werkgevers kunnen in sectoren en ondernemingen uittredingsregelingen financieren waarmee werknemers drie jaar voor de AOW-leeftijd kunnen stoppen met werken. Het kabinet zal deze regelingen faciliteren door vanaf 2021 voor een periode van vijf jaar de pseudo-eindheffing op regelingen voor vervroegde uittreding (RVU-heffing) generiek te versoepelen als de vervroegde uittreding binnen de laatste drie jaar voor AOW-leeftijd plaats vindt.
De minister is echter niet van plan om – in afwijking van de gemaakte afspraken in het pensioenakkoord – het beleid ten aanzien van de vervroegde uittredingsregelingen te herzien.
Twee redenen voor stijging
Volgens recente schattingen zijn er ongeveer 44.600 nieuwe WIA-uitkeringen in 2019.
Er zijn twee redenen voor de stijging van de instroom in de WIA.
- Een toename van het aantal WIA-verzekerden in het algemeen door het aantrekken van de economie in de afgelopen jaren en in het bijzonder voor de groep werknemers van 60 jaar en ouder. Deze toename werkt met een vertraging van twee jaar door in de WIA-instroom.
- Verhoging van de pensioenleeftijd van 66 jaar in 2018 naar 66 jaar en vier maanden in 2019. Hierdoor neemt vooral de WIA-instroom van mensen in de leeftijdscategorie 60-plus toe. De helft van de toename zit bij deze leeftijdscategorie.
Door deze ontwikkelingen is de instroomkans in de WIA de afgelopen jaren gestegen. Ondanks deze toename kunnen de meeste werknemers werkend de pensioengerechtigde leeftijd te halen.
Duurzame inzetbaarheid
Het voorkomen van arbeidsongeschiktheid is een gezamenlijke verantwoordelijkheid die bij werkgevers en werknemers ligt, zij moeten hier samen tijdig bij stil staan en stappen nemen die nodig zijn om te investeren in duurzame inzetbaarheid. Bijvoorbeeld door het werk anders in te richten of door omscholing.
Sociale partners kunnen hierover maatwerkafspraken maken die passen bij de behoeften en mogelijkheden binnen hun sector. De afspraken uit het pensioenakkoord kunnen hierbij ondersteunend zijn. Vanaf 2021 wordt gedurende vijf jaar de eindheffing op vervroegd uittreden versoepeld. Daarnaast zijn middelen beschikbaar voor duurzame inzetbaarheid en knelpunten rond vervroegd uittreden.
Kamerbrief over toename mensen met WIA-uitkering