Maaltijdbezorgers en bijvoorbeeld chauffeurs van taxidienst Uber moeten in de toekomst als werknemer worden gezien en niet als zzp’er. Met een nieuw wetsvoorstel voor deze platformwerkers hoopt de Europese Commissie de rechten van deze mensen te verbeteren.
De FNV strijdt al jaren tegen platformbedrijven die hun werkgeversverantwoordelijkheden ontlopen en ondernemingsrisico’s op hun werknemers afwentelen door ze te dwingen te werken in een (schijn)zelfstandigheidsconstructie. De FNV heeft hier met succes verschillende rechtszaken over gevoerd en gewonnen, onder meer tegen Uber en Deliveroo.
Petra Bolster, lid Dagelijks Bestuur FNV: ‘Dit voorstel pakt misbruik en uitbuiting aan van een grote groep werknemers. Inmiddels zijn er 28 miljoen platformwerkers in heel Europa.’
EU-voorstel gaat uit van arbeidsrelatie
Mensen die werken voor een platformbedrijf zoals Uber, Deliveroo of Helpling zijn ‘gewone’ werknemers met dezelfde arbeidsrechtelijke bescherming. Tenzij de zelfstandige of het platformbedrijf aantoont dat dit niet het geval is en dat er echt sprake is van zelfstandig ondernemerschap.
Bolster: ‘Het EU-voorstel gaat dus net als ons uit van een arbeidsrelatie en draait de bewijslast om. Die omgekeerde bewijslast is volkomen terecht en hard nodig om een einde te maken aan het verdienmodel van platformbedrijven ten koste van hun werknemers.’
Ook moeten platformbedrijven voortaan werknemers inzicht verschaffen in de manier waarop algoritmes taakverdeling, beoordeling en beloning van platformwerkers sturen.
Bolster: ‘We zien dit voorstel als een grote stap voorwaarts. Platformwerkers verdienen zekerheid van inkomen en werk, bescherming bij ziekte en zeggenschap over werktijden. Regelingen zoals doorbetaling van wachttijden, loon bij ziekte, vakantiedagen, vakantiegeld en pensioen moeten ook voor hen gelden.’
Nog twee verbeterpunten
FNV ziet nog wel 2 verbeterpunten.
Bolster: ‘Het voorstel benoemt een aantal criteria, waarvan aan slechts 2 moet worden voldaan, om te bewijzen dat geen sprake is van werknemerschap. Dat is naïef, want platforms zullen het gebruiken als toolkit om de criteria te omzeilen en alsnog overal mee weg te komen. Het is hun hele verdienmodel om werkgeverslasten af te wentelen. Als je de bewijslast omdraait, moet je dat ook met de criteria doen. Dus een platform zou juist aan criteria moeten voldoen die bewijzen dat sprake is van zelfstandige ondernemers.’
Mensen zijn geen robots
Het voorstel pakt ook het algoritmisch management niet genoeg aan.
Bolster: ‘Het algoritme registreert alles en bepaalt welke beoordeling je krijgt, welke opdrachten etc. Een digitaal management zou nooit het arbeidsrecht en ontslagrecht mogen vervangen. Er moet volgens ons altijd een mens eindverantwoordelijk zijn bij belangrijke besluiten, zoals ontslag of een lagere plaatsing op de ranglijst. Als je nu ontslagen wordt door een algoritme kan je een review krijgen. Maar je zou niet ontslagen moeten kunnen worden door een algoritme. Mensen zijn geen robots, maar worden door een algoritme wel zo behandelt.’
Nationale wetgeving
Als het EU-voorstel donderdag 9 december wordt gepresenteerd, en de Europese wetgever het komend jaar aanneemt, hebben lidstaten nog twee jaar om het in nationale wetgeving om te zetten.
